Америка өнер және ғылым академиясы
Америкалық өнер және ғылым академиясы (ағылш. American Academy of Arts and Sciences) — Америка Құрама Штаттарындағы ең көне ғылыми ұйымдардың бірі, академиялық және саяси зерттеулердің тәуелсіз орталығы болып табылады.
| Америкалық өнер және ғылым академиясы | |
| American Academy of Arts and Sciences | |
 To cultivate every art and science which may tend to advance the interest, honour, dignity, and happiness of a free, independent, and virtuous people | |
| Мүшелік: |
13 500 аса адам |
|---|---|
| Штаб-пәтері: | |
| Ұйым түрі: |
Ғылыми ұйым |
| Басшылары | |
| Президент: |
Дэвид Окстоб |
| Құрылуы | |
| http://www.amacad.org/ | |
 Америка өнер және ғылым академиясы Ортаққорда | |
Штаб-пәтері — Кембриджде (Массачусетс) орналасқан. Америкалық ғылыми қоғамдар кеңесіне кіреді[1].
Мүшелік — сайланбалы, академиялық пәндердің жетекші ғалымдары (нақты, жаратылыстану, әлеуметтік, гуманитарлық ғылымдар), өнер қайраткерлері, ірі кәсіпкерлер мен менеджерлер, көрнекті мемлекет және қоғам қайраткерлері мүше бола алады. Бүкіл тарихта 2022 жылғы жағдай бойынша 13,5 мың мүше сайланды, 5,7 мыңнан астам белсенді мүшесі бар. Академия мүшелерінің көпшілігі АҚШ-тан кейін Ұлыбританияда тұрады (шамамен 180 – 2016 ж.)[2].
Негізгі баспа органы — тоқсан сайынғы Dædalus журналы. Кембриджде мүшелер үшін тұрақты іс-шаралар өткізіледі, сонымен қатар академия бірқатар конференциялар ұйымдастырады, ғылыми жобаларды жүргізеді және бірқатар марапаттардың, соның ішінде Румфорд сыйлығының негізін құрылтайшысы.
Тарихы өңдеу
Академия 1780 жылы америкалық революция кезінде Джеймс Баудойн, Джон Адамс және Джон Хэнкокпен Бостонда құрылды. Академияның мақсаты, Жарғыда айтылғандай: «еркін, тәуелсіз және ізгі адамдардың мүдделерін, ар-намысын, қадір-қасиетін және бақытын ілгерілетуге бейім кез келген өнер мен ғылымды дамыту» (cultivate every art and science which may tend to advance the interest, honour, dignity, and happiness of a free, independent, and virtuous people). 1780 жылы оларға Роберт Трет Пэйн және жергілікті қауымдастықтардың 58 көшбасшысы (лидерлері), көп ұзамай басқа да көрнекті қайраткерлер қосылды: Бенджамин Франклин (оның Америкалық философиялық қоғамы саяси бағдарланған қауымдастықты құруға ынталандырды), Джордж Вашингтон, Томас Джефферсон және Александр Гамильтон.
Оның мүшелігіне XIX ғасырда сайланғандардың қатарында академиктер Фусс, Фишер және Шуберт (барлығы 1812 жылы), астроном Струве және математик Остроградский (1834), Леонард Эйлердің немересі, математик Эдуард Коллинз (1834), эмбриологияның негізін салушы Баэр (1849), химик Менделеев; XIX ғасырдағы британдық ғалымдар мен өнер адамдары арасында академияның мүшелері математик Бэббидж, биолог Дарвин, ақын Тениссон болды.
Президенттері өңдеу
- 1780—1790 Джеймс Баудойн (James Bowdoin)
- 1791—1814 Джон Адамc
- 1814—1820 Эдуард Холиоу (Edward Augustus Holyoke)
- 1820—1829 Джон Куинси Адам
- 1829—1838 Нафанаил Боуди
- 1838—1839 Джеймс Джексо (James Jackson)
- 1839—1846 Джон Пикерин (John Pickering)
- 1846—1863 Джейкоб Бигело
- 1863—1873 Эйса Гре
- 1873—1880 Чарльз Фрэнсис Адам
- 1880—1892 Джозеф Лаверин (Joseph Lovering)
- 1892—1894 Джосайя Парсонс Ку
- 1894—1903 Александр Агасси
- 1903—1908 Уильям Уотсон Гудви (William Watson Goodwin)
- 1908—1915 Джон Траубрид (John Trowbridge)
- 1915—1917 Генри Уолкот (Henry Pickering Walcott)
- 1917—1919 Чарльз Баудит (Charles Pickering Bowditch)
- 1919—1921 Теодор Уильям Ричард
- 1921—1924 Джордж Фут Му (George Foot Moore)
- 1924—1927 Теодор Лайма (Theodore Lyman)
- 1927—1931 Эдвин Уилсо (Edwin Bidwell Wilson)
- 1931—1933 Джеремайя Фор (Jeremiah D. M. Ford)
- 1933—1935 Джордж Ховард Парке (George Howard Parker)
- 1935—1937 Роско Паун (Roscoe Pound)
- 1937—1939 Дьюгалд Джексо (Dugald C. Jackson)
- 1939—1944 Харлоу Шепл
- 1944—1951 Ховард Мамфорд-Джоун (Howard Mumford Jones)
- 1951—1954 Эдвин Герберт Лэн
- 1954—1957 Джон Бёрдчар (John Ely Burchard)
- 1957—1961 Кёртли Флетчер Мэте (Kirtley Fletcher Mather)
- 1961—1964 Хадсон Хоуглен (Hudson Hoagland)
- 1964—1967 Пол Фройн (Paul A. Freund)
- 1967—1971 Толкотт Парсон
- 1971—1976 Харви Брук (Harvey Brooks)
- 1976—1979 Виктор Фредерик Вайскоп
- 1979—1982 Милтон Ка (Milton Katz)
- 1982—1986 Герман Фешба
- 1986—1989 Эдвард Лев
- 1989—1994 Лео Беране (Leo Leroy Beranek)
- 1994—1997 Ярослав Пелика
- 1997—2000 Даниэль Тостесо (Daniel C. Tosteson)
- 2000—2001 Джеймс Фридме (James O. Freedman)
- 2001—2006 Патриция Спек (Patricia Meyer Spacks)
- 2006—2009 Эмилио Бицц (Emilio Bizzi)
- 2010—2013 Лесли Берлови (Leslie C. Berlowitz)
- 2014—2018 Джонотан Фенто (Jonathan Fanton)
- 2019 жылдан Дэвид Окстоб (David W. Oxtoby
Сондай-ақ, қараңыз өңдеу
Дереккөздер өңдеу
- ↑ ACLS American Council of Learned Societies | Home. ACLS American Council of Learned Societies | www.acls.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 4 шілде 2013.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 18 наурыз 2018.
- ↑ Vice-Chancellor elected to American Academy of Arts and Sciences | University of Oxford. Басты дереккөзінен мұрағатталған 22 қазан 2019.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 22 қазан 2019.