Джон Адамс

	Джон Адамс; John Adams Jr.
Лауазымы
4 наурыз 1797 — 4 наурыз 1801
Вице-президент	Томас Джефферсон
Ізашары	Джордж Вашингтон
Ізбасары	Томас Джефферсон
21 сәуір 1789 — 4 наурыз 1797
Президент	Джордж Вашингтон
Ізашары	Лауазымы ұйымдастырылған
Ізбасары	Томас Джефферсон
Өмірбаяны
Партиясы	АҚШ Федералдық партиясы
Мамандығы	Дипломат, заңгер
Дүниеге келуі	30 қазан 1735 ; Куинси, Массачусетс, Британ империясы
Қайтыс болуы	4 шілде 1826 (90 жас); Куинси, Массачусетс, АҚШ
Әкесі	Джон Адамс (үл.)
Анасы	Сюзанна Бойлстон Адамс
Жұбайы	Эбигейл Смит Адамс
Балалары	Эбигейл младшая, Джон Куинси, Сюзанна, Чарльз, Томас
Қолтаңбасы
Джон Адамс Ортаққорда
	өңдеу

Джон Адамс (ағылш. John Adams; 30 қазан 1735 — 4 шілде 1826) — АҚШ тәуелсіздігі үшін соғысының көрнекті қайраткері, бірінші вице-президент және АҚШ-тың екінші президенті (1797-1801).

Жұбайы Абигель Адамспен бірге саясаткерлер әулетінің негізін салды. Оның ұлы Джон Куинси Адамс 1825 жылы АҚШ-тың алтыншы президенті болды.

Массачусетседегі Брентиде (қазіргі Куинси) дүниеге келді.

1755 жылы Гардвард колледжін аяқтады, мектепте мұғалімдік қызмет атқарды. Әулиеәке мансабынан бас тартып, құқықты меңгере бестады.

Қорғаушы тәжірибесіне 1758 жылы жіберілді. Бостонның көрнекті қорғаушыларының бірі болып қалыптысты.

1764 жылы қабілеті жағынан өзімен қатарлас болған сенімі мол пастор қызы Абигейл Смитке үйленеді.

1770 жылы Бостонда азаматтық тұрғындар арасында резни учениясында үлкен жетістікпен британдық әскерді қорғаған болатын.

Саяси мансабы өңдеу

Немере ағасы Сэмьюэл Адамстың ықпалымен ол патриоттар радикальді қанатының астына ыңғайланғанымен, Англиядағы вига оппозициясы қолдаған «ескі» ағылшын конститутциясына үнемі бас иіп қала берді. Күш көрсеткен шерулерді өзінің ағылшын парламентінің қабылдамаған құқықтық притязаниясы турасындағы көзқарасымен ұнамсыз болды. Өзінің мансабын «Bostongazette» басылған және 1768 жылы Лондонда «Essay on the Canon and Feudal Law» атауымен басылған мақалаларда танымал бола отырып, елтаңба жиыны туралы Заңын сынаушы ретінде бастады.

1774 жылы Массачусет ұлттық конгресіне қабылды.

Бірінші және Екінші Континентальді конгреске қатысты. Оның қолы құрастыру кезінде тікелей өзі қатынасқан тәуелсіздік Декларациясы мәтінінің астына қойылған.

Джордж Вашингтонды Континентальді әскер басшысы етіп тағайындауға ұсыныс білдірді.

Массачусетс штатында конституция құру ісіне үлкен рөл атқарды (1779).

1777-1779 жылдары – Францияда елші болып, дипломатиялық поприщеде алғашқы тәжірибе қорын жинақтады.

1780 жылы өз мемлекетіне үкімет пен елдің орналасуын қамтамасыз етуіне жол берген Голландияға елші ретінде жіберілді.

1783 жылы Париждегі бейбітшілік келісімін құру ісіне қатынасты.

1785 жылы Гаагада халықаралық әйгілі прусс-американ сауда келісімін қорытындылады.

1785-1788 жылдары Ұлыбританияда елші, Лондонда «Defence of the Constitution and Governement of the United States» (3 т. 1787 жылғы) шығарды .

1788 жылы Америкаға оралып, федералистік партияның жанында мемлекеттік құрылымды өзгерту ісіне кірісті, кейін 1789 жылы вице-президенттікке қабылданды.

1789-1797 жылдары АҚШ вице-президенті ретінде консервативті саясаткер болып танылды, алайда Александр Гамильтон және Томас Джефферсон арасындағы егесіне делдал болды.

Президенттігі өңдеу

1797 жылы Адамс АҚШ-тың президенті болып сайланды. Адамстың президенттік басқаруы кезеңі «Икс-игрек-зет», шетелдіктер мен көтерілістегі арандатушылытар (Адамс бұл шараларды қолдамады) турасындағы заңнамаларды қабылдау, Джефферсон жақтастарына қарсы тұру сияқты дағдарыстар мен щиеленістер белгіленді. Адамс өзінің уақытында салынған Ақ үйдің тұңғыш иесі болды.

Саясаттан кетуі өңдеу

Адамс кейін президенттік уақыты аяқталған соң өзінің саясаткерлік мансабының аяқталғанын жариялады. Алайда тыныштықта бола тұра, саяси тақырыптарда өзінің негізгі оппонентіғ сол уақытта АҚШ-тың үшінші президенті болған Томас Джефферсонмен жанды қатынасқағаздар жүргізе беруін жалғастыра берді. 1801 жылы Джефферсон президенттікке қабылданды. Адамс әдебиетке беріліп, Квмнсиге кетті. Және де Массачусетс штатының мемлекеттік құрылымын қайта қарастыруға арналған комиссия құрамына қатынасты.

Қайтыс болуы өңдеу

Джон Адамс 1826 жылы 4 шілдеде,Тәуелсіздік Декларациясына қол қойылғаннана тура 50 жылтолғанда дүниеден озды. Оның ең соңғы сөзінің өзі: «Томас Джефферсон әлі тірі» еді. Ақиқатында, оның басты саяси қарсыласы бұл уақытта қайтыс болған болатын, ол дәл сол күні бірнеше сағат бұрын қайтқан болатын.

Мұрасы мен ескерткіші өңдеу

Джон Адамс АҚШ-тың қалыптасуында баға жетпес үлес қалдырғанымен, оның есімі басқа негіз қалаушы-әкелер есіміне қарағанда ұзақ уақыт бойына аз танымал болды. Вашингтон қаласында Вашингтон, Джефферсон, Линкольн, Рузвельт және басқаларына арналған ескерткіштер болғанымен, оның құрметіне ескерткіш те орнатылмаған. Адамстың бейнесі АҚШ-тың қарапайым тиындары мен банкноттарында да жоқтың қасы. АҚШ-тың кейбір тарихшылары бұл жайтты жөнсіз деп есептейді.
Адамстың құрметіне Нью-Йорк штатындағы қалаға және бірқатар округтерге аты берілді.
2008 жылдың жаз айында Джон Адамс туралы ол турасындағы шынайы тарихты әңгімелейтін 7 сериялы фильм шықты. Bold text

Библиографиясы өңдеу

Адамстың барлық шығармалары мен өмірбаянын «Life and works of John A.» (Бостон, 1851—1856 ж.) оның немересі Карл Францис Адамс басып шығарды, одан бұрын оның жұбайына жазған хаттарын «Letters addressed to his wife» (2 том, Бостон, 1842 ж.) басты.