Ангиология

Ангиология (angiologia; гр. angeion — тамыр, гр. logos — ілім) — адам мен жануарлар организмдеріндегі жасушалық және ұлпалық деңгейдегі зат алмасуды, көптеген мүшелер мен мүшелер жүйелері қызметтерінің сұйықтық (гуморальдық) реттелуін, организмнің иммундық және фагоцитоздык қорғанысын қамтамасыз ететін тамырлар жүйесі мүшелерін зерттейтін ілім. Ангиология — адам мен жануарлар организмдерінің қанайналым, лимфа айналым жүйелері және қантүзу мүшелерін зерттейтін морфология ғылымының үлкен саласы. Қан айналым жүйесі бір-бірімен түйық жалғасқан жүректен, қан тамырларынан: артериялардан (қызылтамырлардан), веналардан (көкгамырлардан), артериолалардан (қызылтамьфшалардан), гемокапиллярлардан (қан қылтамырларынан), венулалардан (көктамыршалардан) және осы түйықталған жүйеде үздіксіз ағып жататын сұйық ұлпа — қаннан тұрады. Лимфа айналым жүйесін лимфа қылтамырлары (лимфа капиллярлары), әкелгіш лимфа тамырлары, лимфа түйіндері, әкеткіш лимфа тамырлары, лимфа өзектері және сұйық ұлпа — лимфа (сөл) құрайды. Қантүзу мүшелеріне сүйектің қызыл кемігі майы, көкбауыр (талақ), лимфа түйіндері және лимфаэпителиальды құрылымдар (тандай, тіл, жүтқыншақ бадамшалары, ащы ішек қабырғасының кілегейлі қабық тары лимфа түйіншелері мен түймешелері) жатады. Организмдегі зат алмасу процесі (қоректік заттар мен ыдырау өнімдерін тасымалдау, газ алмасу) үздіксіз қозғалыста болатын сұйық ұлпалардың (қан, лимфа, ұлпа сүйығы) қатысуымен жүреді. Лимфа түйіндерінде, көкбауырда, лимфаэпителиальды құрылымдарда бактериялар мен бөгде заттар зиянсыздандырылады, улы заттар залалсыздандырылып бейтараптандырылады, қантүзу ағзаларында қан жасушалары (эритроциттер, лейкоциттер, тромбоциттер — қан табақшалары) түзіледі.