Анкета

Анкета - зерттеудің негізгі міндетімен логикалық түрде байланысты сұрақтар жүйесінен тұратын алғашқы әлеуметтік-психологиялық ақпараттарды алудың әдістемелік құралы. А. сұрау арқылы адамдардың үлкен топтарынан ақпарат алуға мүмкіндік береді. Едәуір шынайы нәтижелер А. сұрақтарының дұрыс құрастырылуы және таңдамалы жинақтың жалпы популяцияны дұрыс бейнелеуі нәтижесінде алына алады. А. құрастыру – зерттеудің негізгі болжамдарын сұрақтар тіліне ауыстыру – күрделі әрі көлемде еңбекті қажет ететін процедура. А. сұралушыға қатысты шынайы және мәселеге орай маңызды мазмұнды алуды қамтамасыз етуі қажет. Ғылыми құнды анкетаны құрастыру – көбінесе ұжымдық жұмыс. Құрастырудың бірінші кезеңі – А. мазмұнын анықтау. Ол сұралушының өмірлік тіршілігінің фактілері (оның білімі, азаматтық күй-ұалпы, оның өткен шақтағы және қазіргі шақтағы әрекеттері және т.б.) жөніндегі сұрақтардың жиынтығы болуы мүмкін. Егер, сонымен қатар, пікірдің қарқындылығын білу қажет болса, онда сұрақтарға бағалау шкаласы қоса беріледі. А. құрастырудың екінші кезеңі – сұрақтардың қажетті түрін таңдап алу. Сұрақтар ашық болуы мүмкін. Ашық сұрақтар мазмұны мен формасы бойынша сұралушының қалауына сай жауапты беруге мүмкіндік мүмкіндік береді. Жабық сұрақтардатек «иә» немесе «жоқ» деген жауаптарды беру талап етіледі. Функциялары бойынша сұрақтар негізгі немесе қосалқы, қадағалаушы немесе нақтылаушы және т.б. болуы мүмкін. Сұрақтың түрі жауаптың толықтығына және шынайылығына әсер етеді. Сұрақтардың құрылымына келетін болсақ, олар қысқа, мағынасы бойынша анық, қарапайым, нақты және бірмәнді болуы қажет. А. құрастырудағы жиі кездесетін қателер:

1. жауаптың жасырын мәні;
2. тым қатты детализациялау;
3. сұрақтардың екімәнділігі;
4. сұрақтардың бір-бірінен айқын ажыратылу күшінің аздығы. Жақсы сұрақтар сенімділік пен валидтіліктің әдеттегі критерийлеріне сәйкес болуы қажет. А. құрастырудың соңғы кезеңі – қойылатын сұрақтардың саны мен ретін анықтау. Сұрақтардың бірізділіг анкеталық сұраулардың түріне сәйкес әртүрлі болады. Толтырушы туралы қандай да бір мәлімет алу үшін және де кемшіліктің көзқарасын зерттегенде қолданылады. Анкеталардың ашық (толтырушының еркін жауабы), жабық (дайын берілген жауап нұсқаларынан) және аралас түрлері бар. Педагогикалық зерттеулерде кең қолданылады.