Анна Иоановнаның жарлықтары мен грамоталары

Анна Иоанновнаның жарлықтары мен грамоталары - Ресей патшайымы Анна Иоанновнаның (1730-40) қазақ елін отарлау мақсатында қол қойған ресми құжаттары. Ол Қазақстан жерінің (Кіші жүздің Ресейге қосылуы) Ресей қол астына өтуі жөніндегі грамотаға қол қойып, «Қазақ ханы мен оның әскерлері Ресей императорына бағынышты, егер император қызмет етуге жарлық етсе, сөзсіз орындалуы қажет ... Ресейдің қол астындағы халықтарға қарсы шьнып, жауласуға тыйым салынады, олармен даусыз, бейбіт күн кешу керек. Астраханнан не басқа жерлерден келе жатқан қазақ жерінен өтетін барлық сауда керуеніне жағдай жасап, қауіп-қатерден қорғауға міндетті...» деп шарт қойды. 1731 ж. Санкт-Петербургте Кіші жүз елшілігінің қатысуымен келісімшартқа қол қойылды. Қазақстан өлкесі Ресейге қосылғаннан кейін, патша әкімшілігі қазақтарды ашық қанай бастады. 1735 ж. патшайым жаңа қамалдар мен казак-орыс қалашықтарын салу жөнінде жарлық шығарды. Ор өзенінің Жайыққа құятын тұсына қала салуға жанталасты. Ондағы ойлары «болашақта бұлтақсыз тыңдап, адал қызмет ету үшін қазақ халқын ноқталау қажет» екенін кейіннен шет елдер ісі коллегиясының аудармашысы А.И. Тевкелев атап көрсеткен. Сейтіп Орынбор қаласы пайда болды. 1736 ж. Жайық казак-орыстарынын Орынборға және басқа қамалдарға көшуі туралы бірнеше жарлықшықты. 1736 ж.тамызда Анна Иоанновна «Жайық казак-орыстарының Башқортостанға жорық жасауы жөнінде грамота» жіберді. Онда: «...башқұрттарды басу үшін 2000 Жайық казак-орыстарын жіберу керегі жөнінде бұйрық берілген. Башқұрт көтерілісін басуға қатысқан Жайық, казак-орыстарына ақшалай сыйлық беру және башқұрттан түскен пайданы өздеріне қалдыра алатыны...» жөнінде айтылған.

Пайдаланған әдебиттер

<references>