Ан-Наджжар

Ан-Наджжар, әл- Хусайын б. Мұхаммед (т.ж.б. Кум қ. - 845 ж.ш.ө.) белгілі дінбасы. Оның жолын ұстанушыларды наджжаршылар немесе құсайыншылар деп атаған. Ағаш оюды кәсіп еткен Ан-Наджжар асқан шешендігімен, оның ішінде басралық мутазилашылардың басшысы ан-Наззаммен (845 ж.ө.) болған айтыстарымен аты шыққан. Аш-Шаһристанидің айтуынша, Ан-Наджжар ілімін Рей мен оның айналасындағы мутазилашылардың көпшілігі ұстанған. Ибн ан-Надим Ан-Наджжардың діни көзқарастарын білдіретін 20-ға жуық шығарманың атын атайды. Мұсылман доксографтарының дәлелдері бойынша, Ан-Наджжар бір мәселелерде сунниттерден алшақтап,мутазилшілермен бірігіп кетсе, басқа бір жағдайларда керісінше бағыт ұстанған. Дүниедегінің бәрі Аллаһтың тілегімен өтіп жатады деп санағаны үшін оны жабарит деп те атаған. Ол дінді мурджиггер уағыздағандай бір Аллаһтың хақ екендігін сөз жүзінде мойындау деп қарады. Ан-Наджжар адамдардың әрекеті туралы «толғамдарды тежеу» жөніндегі ілімді қабылдады. Соның негізінде оны мурджииттік мектептердің бірінің ізбасары деп санаған. Наджжаршілердің өз арасында догматиканың жеке мәселелері бойынша пікір қайшылықтары болып тұрған. Соның салдарынан олар жекелеген топтарға бөлініп кетті.