Арал шөгінді алабы

Арал шөгінді алабы ойысымдар мен көтерілімдердің аттас жүйесімен байланысты. Алап солтүстігінде және солтүстік-шығысында Ырғыз ер тұрқылас құрылымымен және Төменгі Сырдария дөңесімен, оңтүстігінде дислокациялардың Орталық Үстірт жүйесімен шектеледі; алаптың батыстағы шеткі элементі рөлін Арал-Қызылқұм көтерілімдер жүйесі атқарады.

Алаптың ауданы 80 мың км² шамасында, және де оның ауқымды бөлігі Арал теңізінің су айдыны астында. Кристалдық іргетасы жоғарғы палеозойлық жаралымдар деп есептеледі.

Шөгінді тыс жоғарғы пермь-ортаңғы триастың континент жағдайында түзілген қанық бояулы терригендік түзілімдерінен бастап палеоген-неоген шөгінділеріне дейінгі аралықты қамтиды. Шөгінді тыстың ең жоғарғы қалыңдығы 5,5 км-ге жетеді. Жоғарғы триастың, төменгі-ортаңғы-жоғарғы юраның, төменгі-жоғарғы бордың және палеогеннің түзілімдері құмды, алевролитті және сазды таужыныстардың қатқабатынан, сол сияқты жоғарғы юра мен жоғарғы бор деңгейлерінде ұшырасатын әктастар мен әксаздардың қойнауқаттарынан құралған. Қорқойма-таужыныстар рөлін құмтастар мен алевролиттер атқарады. Алапқа келловей-оксфорд жікқабаттары түріндегі аймақтық флюид тіректері, сол сияқты көптеген жергілікті және белдемді флюид тіректері тән.

Шөгінді тыстың құрылымдық жекелену сипаты онда үш түрлі басты-басты құрылымдық элементтерді даралауға мүмкіндік береді, олар - Арал-Қызылқұм көтерілімдер жүйесі, Арал ойысымы және Аралдың баурайы.

Алаптың негізгі перспективалы кешені Арал-Қызылқұм көтерілімдер жүйесі ауқымындағы юра және палеоген түзілімдері болып табылады.

Геохимиялық зерттеу материалдарына сәйкес, алап газды алаптар санатына жатқызылады.