Ардақты оқушы

«Ардақты оқушы» — Мұхтар Әуезовтың мақаласы. 1958 ж. 19 маусымда жазған. Сол жылы күзде Ташкентте өткен Азия және Африка елдері ақын-жазушыларының кеңесі қарсаңында Алматыда жарық көрген «Азия, Африка ақындары» атты өлеңдер жинағына алғы сөз ретінде берілген. Онда жинақтың республика оқырмандары ұшін тосын екендігін, оған кірген ақындардың көпшілігін ел білмесе де, барынша пейіл бұрып, көңіл аудара, ынтыға танысарлық жырлар осы жинаққа молынан енгендігін айтады. Қазақ тіліндегі бұл кітап авторлары - «ұлы Азия мен алые алып Африканың көрнекті ақын-жазушылары» екендігінө назар аударады. «Осы жинақта үлы дос елдеріміз: Қытай, Үндістан, Араб елдерімен қатар, Кореяның, Бирманың, Монғолияның, Вьетнамның ақындары, жырақ Жапония, Индонезия, Малайзия, Пәкістан, Түркия, одан бері де Иран, Ирак, Ауған тәрізді сом елдердің сан алуан ақындарының үндері» шоғырланғанын білдіреді. Шығыс әдебиетінің әлемдік мәдениетке тигізген әсері барысында «... дана қарт - Қытай, игі өнерлі Үндістан, Иран тәрізділер қадым замандардан элем әдебиетіне бал-бұлақтай көп асыл тәтті сырлар, жырлар, көркем кұйлер берген әдебиеттер саналады. Осыдан кейінгі Еуропа, Америка, бар дуние ақындары, жазушылары сан алуан үлгі, нәр алғаны мәлім» екенін ашып көрсетеді. Өз пікірін «Жаңа Еуропаның ең ұлы ойшыл ақындарының бірі - Гетенің» Шығыс поэзиясының қадір-қасиетін зор бағалаған сөздерімен бекітеді. Сол ұлы Шығыс елдерінің соңғы ғасырларда құлдықта, қанауда, отаршылдық езгіде қалып, соғыстан кейінгі жылдары ғана солардың көпшілігінің тәуелсіздікке қол жеткізуі жинақ қа енген өлең-жырларда көрініс бергендігіне көңіл аударады. Бұл шығармалардың басым сарыны есебінде азат болған, тәуелсіздікті көксеген елдердің арман-мұддесі, отаршылдық қорлығынан құтылу, соғысқа қарсы қайратты жігер ундері атап өтіледі. Азия, Африка ақындарының элеңдерінің тақырыбы өз елдерінің ендігі ояну, өрлеу дәуірімен, бейбітшілік сүйгіш идеясымен астасып жатқандығы жазушы-ғалым назарынан тыс қалмаған. Қазақ оқушыларына арналған сөзінің соңында мәні де, жөні де өзгеше жинақпен көңіл қойып танысатындығына үміт артады.