Зенон парадокстері: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш →Ахиль тасбақаға жете алмайды: уикилендіру |
ш →Ахиль тасбақаға жете алмайды: уикилендіру |
||
11-жол:
Жылдамдық ұғымын аралық пен уақыттың байланысы етіп көрсеткенімізбен, бірақ табиғатта жылдамдық уақыт пен жылдамдықтың өзіне тіке тәуелді емес.
== Ахиль тасбақаға жете алмайды парадоксі ==
"Қозғалысы ең ақырын денені қозғалысы ең тез дене қуып жете алмайды. Қуушы алдымен қашушы қозғалған нүктеге жетіп алуға тиіс. Ал ол қашушы аттанған нүктеге келгенде, қашушы да қарап тұрмай біраз жерге барып үлгіреді. Сөйтіп қашушы қай-қашанда қуушының алдында болады." ——— [[Аристотель]] «[[Физика]]» 9, 239b15
19-жол:
Мысал үшін, Ахильдің жылдамдығы 10m/s, тасбақаның жылдамдығы 1m/s, тасбақа Ахильден 100m алда тұрады. Тасбақаны қуалау шексіздік мәселесіне барып тіреледі: <math>t=\sum_{n=1}^\infty \frac{1}{10^n}</math> . Ең арғы шек дегеніміз шексіз барыс, бұл жасырын шексіздік мәселесіне байланысты: шексіз барыста орындалмайды, 1 ге шексіз жақындайды, 1 ге жетпейді, Ахиль тасбақаға жете алмайды. Егер кеңістік шексіз бөлінбейді деп есептесек, онда мұндай парадокс болмайды. Демек шексіздік біздің сеніміміз ғана, егер сол сенімге сенсек, онда бұл шексіз жақындауға, бірдің орындалмауына апарады. Нақсандар, шек, интегралдар нақты шексіздікке негізделеді. Жасырын шексіздік үшін олар орындалмай, шексіз жақындау ғана туғызады.
== Дихотомия ==
{{main|Ұшқан жебе қозғалмайды парадоксі}}
Әуеде ұшып бара жатқан бір жебе қозғалмайды. Өйткені, әрбір сәтте осы жебе белгілі бір тұрақты орында тыныш тұратындықтан, жебенің қозғалуы мүмкін емес. Дегенмен, келесі әрбір сәтте келесі тұрақты орынға жету үшін онда қозғалыс қуаты болуы керек, сондықтан ол қозғалыс күйіне енуі керек. Демек бұл өз-өзіне қайшы парадокс.
яғни: жебе өз траекториясының бүкіл арысындағы әрбір сәтте әрбір нүктеде әрі болу керек, әрі болмауы керек. Ал егер ол сол нүктелерде болмаса, онда оның өзі де болмауға тиіс. Ал, ол мәлім нүктеде болса, бастан-ақыр сонда бола беруге тиіс.
Бұл парадокстің негізгі идеясы: "Ұшу" қозғалысы екі уақыт нүктесіне тән болады, яғни, сы сәттен келесі сәтке жету үшін бұл жебе қозғала ма, жоқ па дегендік.
Жылдамдық (жылдамдық кері саны (Reciprocal)) әдетте орын ұқсас болған жағдайда қажетті уақыттың ұзын-қысқалығына байланысты болады. Уақыт қысқа болса тез жылжыған, ал уақыт ұзақ болса ақырын жылжыған есептеледі. Бұл жаңа қорытынды шығаруға түріткі болады: дене әрқандай сәтте кеңістікте болады, дене кеңістіктегі әрбір орында тұруы үшін белгілі уақыт керек. мұны былай өрнектеп жазуға болады:
Z=1/V=t/s
Z физикалық шама болып, ол жылдамдыққа тең. Жылдамдық бірлігі "метр секунд", s/m болып таңбаланады. Егер қозғалысты жылдамдық тұрғысынан түсіндірсек, жылдам дене кеңістіктің мәлім нүктесінде тыныш тұрады, оның тыныштығына белгілі уақыт керек, осы уақыт біткенде ол бұл нүктеден шығып, келесі нүктеге ауысады.
[[Санат:Парадокс]]
| |||