Жапония өнері: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш Removing Link GA template (handled by wikidata) |
|||
1-жол:
VI—VIII ғасырлар [[Жапония|жапон елінің]] [[феодализм]] дәуіріне аяқ басқан кезі. Жас Жапон мемлекетінің дамыған [[Корея|Корей]] және [[Қытай]] елдерімен қатынасы арта бастады. Олардан мемлекет құрылысын, жер өлшеу, өңдеу шаруашылығы мен хат тануды үйренді. Соның ішінде айта кететін жай — [[буддизм]]нің келуі. Буддизм жапон халқының ауызбірлігіне және басқа Азия мемлекеттерімен қарым-қатынасының дамуына себебін тигізді. Жапон жерінде бұл өзгерістер үлкен рөл атқарды. Осы VI—VIII ғасырларда сырттан келген жаңа идеялар ағымын кайта өңдеу аркылы жапон өнері жаңа сатыға көтерілді. Сөйтіп, өзінің жеке көркем дамуы басталды. VI ғасырдың соңы жапон өнеріндегі жаңа көркем образдар ағымы кезеңі болды. Бұл образдардың барлығы буддизммен қатысты еді. Буддизм [[монастырь]]лары, [[храм]]дары құрылысы жылдам жүргізіле бастады. Бұл құрылыстардың негізгі типі Қытайда, Кореяда калыптасқан. Бірақ Жапонияның өзіндік ерекшеліктеріне байланысты өзгерістер жасалды. Ең үлкен және ең монументальді [[будда]] ансамбльдерін салу VIII ғасырдан басталды. Бірінші рет Орталық қала — астана [[Нара]] бастапқыда Қытай үлгісінде салынған еді. Нара қаласының жобасы тік төртбұрыштан тұрды, ұзындығы 10 км. Негізгі магистраль оны екіге бөліп тұрды. Олардың әркайсысы кварталдарға бөлінді. Солтүстік аумағын император сарайы иемденіп жатты. Сол кездегі ең үлкен құрылыс — [[Дайбуд]] (үлкен будда) храмы қаланың шығыс бөліғінде орналаскан. Бұл храмда 16 метрлік Будда статуясы бар. Храм құрылысына 20 жыл ішінде көптеген адамдар қатысқан. Бұл храмның ашылуына әр елден қонақтар келген. Оның даңқы әлемге сол кездегі ең үлкен ағаштан салынған храм ретінде танылды.
[[Сурет:Geisha at Asakusa (DORONKO) 001.jpg|thumb]]
Орта ғасырларда [[бейнелеу өнері]] және ең бірінші кезекте [[мүсін өнері]] дамыды. Мүсіндер [[монастырь]]ларды көркемдеу үшін орындалды, көбіне олар қоладан жасалды. 623 жылы [[Тори]] деген мүсінші қоладан өзінің шәкірттерімен бірігіп, [[Хорюдзи]] монастырының триадасы [[Сака Нерай]]ды жасаған. Бұл өзі шағын, бар болғаны 86 см [[Құдай]]лар бейнеленген мүсін. Олар нақты [[канон]]дарды сактап орындалған, жан-жағында екі көмекшісі бар мүсін өзінің формасымен трагедиялық [[комедия]] кұрайды. VII ғасырдағы будда образдары VIII ғасырда храмдардыц кеңеюіне байланысты [[будда]] пластикасына өзгерді. Жан-жағындағы [[статуя]]лар көбейіп, олардың орындалу [[техника]]сы күрделене түсті. Жоғарғы [[Құдай]]лармен қатар статуялар, храмдарда жартылай Құдайлар фигуралары пайда бола бастады. Бұл қорғаушылар, сактанды- рушылар еді. Олар көбіне өте ашық боялған саздан сомдалған.[[Жапония]] өнерінде XVI ғасырдың соңында кескіндемеге көп көңіл бөлінді. Енді [[храм]] мен [[монастырь]]лар сәулет өнерінде басты рөлді атқарған жоқ. [[Момояма кезеңі]]нде [[Муромати кезеңі]]нен ауысқан басшылар өздерінің күдіреттерін көрсетіп, қалаларының сыртынан күшті қорғандар салды. Олар [[қала]] қабырғаларын айналдыра, қалың сақиналы тастармен қалаған. Әшекейленген ең әдемі қорғанның бірі — [[Химедзидегі Хакуродзё]].
[[Сурет:The Great Wave off Kanagawa.jpg|200px|thumb|left|'''[[Канагава]], [[Кацусика Хокусай]]''']]
XVII ғасырдың басында [[Киото]]да [[Нидзё үй сарайы]] салынды. Оның қабырғаларында түрлі жазулар бар, төбесі өрнектелген. [[Алтын фонд]]ағы [[гүл]] мен шөптер, үлкен жап-жасыл тоғай бүкіл қабырғаны алып тұр. Жұмсак алтындалып жазылған жазулардың жарығы бөлмені жарықтандырып тұрады. Бұл жарық сол жердегі заттардың қасиетті екенін көрсетеді. Суретшілерге қалың қабырғаларда, қағазды қыртыстарда жазу керек болды. Өте керемет талантты шеберлердің бірі — [[Кано Эйтоку]] (1543—1590) болды. Ол түрлі түсті пейзаждарды салды. [[Кано Эйтоку]]дың алтындатып жасаған көптеген [[композиция]]ларында бейнеленген [[гүл]], [[шөптер]], тал мен [[торғай]] дүниенің керемет екенін көрсетеді. [[Кано мектебі]]нде [[табиғат]] көріністерімен қатар жаңа [[Жапония]] қаласының XVI ғасырдағы [[өмір]]і мен тұрмысын суреттейтін көріністер көп.
[[Сурет:Japanese calligraphy.jpg|210px|thumb|right|'''Жапон [[каллиграфия]]сы''']]
XVI ғасырдың соңына қарай, сәулетшілік заттардан суреттерге дейін шай ішу рәсіміне арналды. Яғни, дәмді шай ішу басты рөл атқарды, сөйтіп [[керамика]]лық [[ыдыс]] өзінің көптүрлілігімен тамсандырды, [[Гүл]] қоюға арналған көзелер, сусын ішетін ыдыстар керемет талантты шеберлер қолымен жасалды. Олардың әркайсысының өз аттары болды және салмағы алтынмен теңесті. Шеберлер [[керамикалық заттар]] дайындауда көптеген жетістіктерге жетті."'''Ига'''" типті ыдыстар жасыл реңді болып келеді, олар сұсты көрінеді, мысты еске түсіреді. "'''Сино'''" типті ыдыстар ақ сазбен қапталған, оның үстінен жібек сызықпен еркін өрнектер арқылы қамыс көрінісі мен күзгі шөптер салынған. Әр түрлі [[керамикалық зат]]тарды жасағанда шеберлертабиғаттың, тіршіліктің қозғалысын, әсемдіғін, әдемілігін көрсетуге тырысқан. XVI ғасырда жасалған заттардың көбі лакпен әсемделді. Орындықтар, қобдишалар [[алтын]] жалатқан қарама-қайшы ашық өрнектермен ерекшеленді. Осындай керемет шеберлік пен қарапайымдылықтың қосындысын феодалдық кезеңнің соңында өмір сүрген [[Эдо]] (1614—1868) стилінен байқаймыз (Эдо — [[Токио]] каласының бұрынғы атауы). Ол [[Жапония]]ның жаңа астанасының атымен аттас. [[Мүсін өнері]]нің сызбаларына кұмарлықтары [[Никко]]дағы [[Токугава]] [[храм]] кесенесін безендірулерінен байқалады. Ол XVII ғасырдың ортасында салынған[[Сегун]]дардың байлық пен білімділікті көздеуі, көрермендер арасынан қолдау тапты. Кесенелерді текқана сәулетшілер емес,ағаш шеберлері (плотниктер), дүниежүзінен жинақталған мүсіншілер,ағашкесушілер өндіретін шеберлер, көркем суретшілер және [[керамик]]тер жасады.Негізгі ансамбльде [[Тосёгу]] (1617—1636) Емэймон қақпасының өрнектері әсемділікті аңғартады. Оның өте күрделі қиюласқан шатыры бар, оған алуан түрлі ою түсіріліп, алтын жалатылған. Карамон қақпалары да ([[Қытай]]лар қақпасы) өте керемет болған, оның үстіне [[лак]] жағылып, [[алтын]] [[айдаһар]] суреті, көркем суретті [[өрнек]]тер — барлығы бір жерде түйісіп, әсемдікті көрсетті.Сонымен XVII ғасырдың [[сәулет өнері]]нен '''жапон өнерінің''' мерекелік көріністе көбірек болғаны байқалады. Осы кездегі көркем суреттің дамуында басты рөл атқарған [[Киото]] қаласында шығармашылықтары жинақталған шеберлер болды. Солардың ішінде ең негізгісі [[Таварая Сотацу]] мен [[Огата Корин]] болды.
{{Суретсіз мақала}}
{{Пайдаланған әдебиеттер}}
{{уики}}
===Гравюра өнері===
| |||