Шұбар күзен: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Шұбар күзен''' ({{lang-la|Vormela peregusna}}) – [[сусарлар тұқымдасы|сусарлар]] тұқымдасына жататын [[Жыртқыштар|жыртқыш]] сүтқоректі аң.


Дене тұрқы — 27—35 см, құйрығы 11—20 см. Түсі шұбар, қара сары дақты. Басы, төсі, бауыры, жауырыны, аяқтары қара қоңыр. Тұмсығы қысқа, құлағы үлкен дөңгелектеу. [[Қазақстан]]ның оңтүстігінде таралған. [[Дала]], [[шелшөл]], [[шөлейт]] аймақтарды мекендейді. Әр түрлі індет тарататын кемірушілермен, құстармен, олардың жұмыртқасымен қоректенеді. Тамыз— қыркүйектеТамыз—қыркүйекте ұйығып, 5 ай көтеріп, ақпан—наурызда 3—8 күшік туады. Кейінгі кезде тың жерлерді жыртып және кеміргіштермен күресу үшін улы [[химикат]]тарды көп қолданғандықтан Шұбар күзен азайып кетегі, сол себепті қорғауға алынып, [[Қазақстан]]ныңҚазақстанның "[[Қызыл кітабынакітабы]]"на енгізілген (1996).<ref>Отырар. Энциклопедия. – Алматы. «Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2</ref>

III-ші санат. Ареалы мен саны азая түсуде. [[Қырғызстан|Қырғыстан]], [[Тәжікстан|Тәжікистан]], [[Ресей]] Қызыл кітаптарына енгізілген.

Дүниежүзілік және [[Қазақстан]] фауналарындағы туыстың жалғыз өкілі.

1959 жылы [[Сарыесік]] өтрауатырау шөлінде 0.8-1.2 км² көлемді участкілерде бірден шұбар күзен саналды, яғни оның саны айтарлықтай жоғары болды. XX ғ. 70-шы жылдарында Мойынқұм мен Оңтүстік Балтық жағалауында 10 шақырым қашықтықта оның 1-3 іздері байқалды. Қызылқұм шөлінде бірқатар жерде шұбар күзен едәуір. Оның таралуының басқа қоныстарында ол сирек кездеседі.

[[Үстірт қорығы|Үстірт]], [[Алматы қорығы|Алматы]] және [[Алакөл қорығы|Алакөл]] қорықтарында және бірқатар ұлттық парктер мен қорықшаларда қорғалады.