Шалқарнұра кемері: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Шалқарнұра кемері''' — [[Торғай үстірті]] мен [[Ұлытау]] таулары аралығында, [[Торғай]] қолатының шығысын ала орналасқан аласа таулы кемерлер тізбегі. [[Ақтөбе]] облысының [[Ырғыз]] ауданы жерінде орналасқан. Шалқарнұра кемері солтүстіктен оңтүстіккке қарай, одан әрі батыстан шығысқа қарай доғаша иіліп 70 км-ге созылып жатыр. Енді жері 25 км. Ең биік жері орта тұсында (239 м). Сай-жыралармен, шағын шатқалдармен тілімденген бірнеше аласа шоқылар ([[Жаманай]], 209 м, [[Жанайшоқы]], 190 м) кездеседі. Кемердің жер қыртысы архей және протереойдың тақтатас, кварцит және олардың туфтарынан түзілген. Кейбір жерлерде эффузивті тау жыныстары кездеседі. [[Торғай]] даласына қарайтын кемерленген батыс, оңтүстік-батысы құмды саздақтардан түзілген. Климаты тым континенттікөлі Қаңтар айының жылдық орташа темп-расы –16 — 18С, шілденікі 20 — 22С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлш. 300 мм-ге жуық. Солт-ніңСолтүстігінің орта тұсында жазда кеуіп қалатын шағын келген Баймұрат өзені бастау алады. Құрғақ шөлейтті далаға ұласатын солтүстік, солтүстік-шығыс бөлігінде бірнеше тұзды көлдер (Үлкенкөл, Кішікөл) орналасқан. Бетеге, боз, селеу, жусан өскен. Ш.Шалқарнұра көлі мал жайылымына пайдаланылады. Тау етектері мен кемерлер табанында тұщы бұлақтар (Аққұдық, Балта, т.б.тағы басқа) мен қыстаулар ([[Қызтау]], [[Айырбидайық]], [[Берістен]], т.б.тағы басқа) жайласқан. Оңтүстікнде [[Шалқартеңіз]] соры жатыр. [[Батыс]] бөлігінен [[Торғай]] өзені ағып өтеді.

[[Санат:ГеографияКемелер]]