Титанобоа: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
Тег: ✔ Тексерілді деп белгіледі
1-жол:
{{Taxobox
{{Тексерілмеген мақала|date=наурыз 2022}} <!-- БҰЛ МӘТІНДІ ӨШІРМЕҢІЗ! БҰЛ ҚАТАРДАН КЕЙІН ЖАЗЫҢЫЗ! -->{{Таксон|Титанобоа|патшалық=Жануарлар|Құрып кеткен=58.7млн жыл бұрын|латын=Titanoboa cerrejonensis|суреті=Titanoboa NT.jpg|домен=Эукариоттар|Тип=Хордалылар|Класс=Бауырымен жорғалаушылар|Отряд=Қабыршақты}}
| name = † Титанобоа
Титанобоа ([[латын тілі]]. ''Titanoboa cerrejonensis'') — жойылып кеткен жылан түрі, титанобоа тұқымдасының жалғыз түрі. Қаңқасының құрылымына қарағанда, ол боа контрикторының жақын туысы (лат. ''BoaБоа'').
| image = Titanoboa NT.jpg
Қазіргі [[Колумбия]] аумағында 61,7—58,7 миллион жыл бұрын өмір сүрген. Жыланның қазындылары Серрехон қаласының жанындағы көмір шахтасынан табылды. Жыланды Джонатан Блох ([[Палеонтология]], [[Флорида университеті]]) және Карлос Харамилло (Смитсон тропикалық зерттеулер университетінің [[Палеоботаника|Палеоботанигі]], [[Панама]]) бастаған ғалымдардың тобы ашты.
| status =
Канадалық және америкалық зоологтер қаңқаға салыстырмалы талдау жүргізе келе, жыланның ұзындығы 13 метрге жетуі және салмағы бір тоннадан астам болуы мүмкін деген қорытындыға келді. Біздің заманымызға дейін сақталған ең ұзын жылан — питонның ұзындығы 7,5 метрге жетеді. Ең кішкентай жылан — ''Leptotyphlops carlae''-ның ұзындығы небәрі — 10 сантиметр.
| status_system =
Жыландар суыққанды болғандықтан, ғалымдар бұл тіршілік иесінің мекендейтін ортасы бұрын ойлағаннан да жылы болуы керек екенін растады, орташа жылдық температурамен шаққанда — шамамен 30-34°C. ''Боа дәуіріндегі'' Серрехонаның жылы климаты суыққанды жыландарға өздерінің ұрпақтарына қарағанда әлдеқайда үлкен өлшемдерге жетуге мүмкіндік берді. Қазіргі уақытта жүргізіліп жатқан палеонтологиялық қазбалар бұл теорияны растайды. Тістерінің құрылымына қарағанда, олар тек қана балықтармен қоректенген.
| regnum = [[Жануарлар]]
| phylum = [[Хордалылар]]
| subphylum = [[Омыртқалылар]]
| classis = [[Бауырымен жорғалаушылар]]
| ordo = [[Қабыршақтылар]]
| subordo = [[Жыландар]]
| familia = [[Жалғанаяқтылар‎‎‎]]
| subfamilia =
| genus = '''''Титанобоа'''''
| species = T. cerrejonensis
| binomial = ''Titanoboa cerrejonensis''
| binomial_authority = (Хэд, 2009)
| synonyms =
}}
'''Титанобоа''' ([[латын тілі]]. ''{{lang-la|Titanoboa cerrejonensis''}}) — жойылып кеткен [[Жыландар|жылан]] түрі, титанобоа тұқымдасының жалғыз түрі. Қаңқасының құрылымына қарағанда, ол боа''Boa'' контрикторыныңжыландарына жақын туысытуыс (лат.болып ''BoaБоа'')келеді.
 
Қазіргі [[Колумбия]] аумағында 61,7—58,7 миллион жыл бұрын өмір сүрген. Жыланның қазындылары Серрехон қаласының жанындағы көмір шахтасынан табылды. Жыланды Джонатан Блох ([[Палеонтология|палеонтолог]], [[Флорида университеті]]) және Карлос ХарамиллоХарамильо (Смитсон тропикалық зерттеулер университетінің [[Палеоботаника|Палеоботанигіпалеоботанигі]], [[Панама]]) бастаған ғалымдардың тобы ашты.
 
Канадалық және америкалық зоологтерзоологтар қаңқаға салыстырмалы талдау жүргізе келе, жыланның ұзындығы 13 метрге жетуі және салмағы бір тоннадан астам болуы мүмкін деген қорытындыға келді. Біздің заманымызға дейін сақталғанзаманымыздың ең ұзын жыланжыланы[[Питондар|питонның ]] ұзындығы 7,5 метрге жетеді. Ең кішкентай жылан ''Leptotyphlops carlae''-ның ұзындығы небәрі — 10 сантиметр.
 
Жыландар суыққанды болғандықтан, ғалымдар бұл тіршілік иесінің мекендейтін ортасы бұрын ойлағаннан да жылы болуы керек екенін растады, орташа жылдық температурамен шаққанда — шамамен 30-34°C. ''Боа дәуіріндегі'' СеррехонаныңОсындай жылы климаты суыққанды жыландарға өздерінің ұрпақтарына қарағандаклимат әлдеқайдажыландардың үлкен өлшемдерге жетугежетуіне мүмкіндік бердіберген. Қазіргі уақытта жүргізіліп жатқан палеонтологиялық қазбалар бұл теорияны растайды. Тістерінің құрылымына қарағанда, олар тек қана балықтармен қоректенген.
 
== Мәдениетте ==
* 2012 жылдың 22 наурызында [[Нью-Йорк|Нью-Йорктегі]] Үлкентегі Орталық вокзалда ''Smithsonian Channel'' арнасының Титанобоа тақырыбына арналған ''«Titanoboa: Monster Snake»'' ғылыми бағдарламасы үшін жасалған Титанобоа қаңқасының 14 метрлік реконструкциясы ашылдыкөрсетілді.
* 2011 жылы '''Чарли Бринсон''' және оның командасы титанобоаның 10 метрлік жұмыс істейтін механикалық үлгісін жасады. Ұжым 15 метрлік макетті жасауды жоспарлап отыр.
* Титанобоа ''Primeval: New World'' (немесе ''Юра кезеңінің порталы: Жаңа әлем'') атты фантастикалық телехикаяның екінші сериясында көрсетілген.
* 2012 жылдың 22 наурызында [[Нью-Йорк|Нью-Йорктегі]] Үлкен Орталық вокзалда ''Smithsonian Channel'' арнасының Титанобоа тақырыбына арналған ''«Titanoboa: Monster Snake»'' ғылыми бағдарламасы үшін жасалған Титанобоа қаңқасының 14 метрлік реконструкциясы ашылды.
* '''Рик Янсидің''' "Тұңғиыққа баспалдақ" романында сюжет титанобоа төңірегінде өрбиді. Кітапта титанобоа улы жылан ретінде көрсетілген.[дереккөзі келтірілмеген]
* Титанобоа ''«Портал юрского периода: Новый мир»'' ("Юрск дәуірінің порталы: Жаңа дәуір") фантастикалық фильмінің екінші сериясында пайда болды ([[Ағылшын тілі|ағылш.]] Primeval: New World).
* '''Рик Янсидің''' "Тұңғиыққа баспалдақ" романында сюжет титанобоа төңірегінде өрбиді. Кітапта титанобоа улы жылан ретінде көрсетілген.[дереккөзі келтірілмеген]
 
== Сілтемелер ==
* https://www.spektrum.de/news/monster-im-treibhaus/980718
 
[[Санат:Жалғанаяқтылар]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Титанобоа» бетінен алынған