Рибонуклеин қышқылы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

[[Сурет:RNA polinukleotidoLabel_RNA_pol_II.PNGpng|thumb|250px|РНҚ полинуклеотидінің химиялық құрылымы]]

'''Рибонуклеин қышқылы (РНҚ)''' — жоғары [[молекулалық байланыс]]; [[нуклеин қышқылдары]]ның типі. Табиғатта кеңінен таралған. РНҚ-ның көмірсу бөлігінде [[рибоза қанты]], ал [[азот]]ты негіздері ретінде [[аденин]], [[гуанин]], [[цитозин]] және [[урацил]] болады.

Рибонуклеин қышқылдары '''рибосомалық''' (рРНҚ), '''ақпараттық''' (аРНҚ) және '''тасымалдаушы''' (тРНҚ) болып бөлінеді. Рибонуклеин қышқылы тізбегі бірнеше ондаған [[нуклеотидтер]]ден бірнеше мыңдаған нуклеотидтерге дейін созылатын біржіпшелі [[полинуклеотидтер]]ден тұрады. Организмде РНҚ [[ақуыз]]дармен кешенді байланысқан [[рибонуклеотидтер]] түрінде болады. РНҚ генетикалық ақпараттың жүзеге асуы мен ақуыз синтезіне қатысып, барлық тірі организмдерде аса маңызды биологиялық рөл атқарады. Көптеген [[вирустар]]да РНҚ-н жалғыз нуклеинді компонент (құраушы) құрайды. Осындай РНҚ вирустарда РНҚ биосинтезімен қатар [[ДНҚ]] биосинтезінде де матрица рөлін атқара алады (кері транскриптаза). [[Бактериялар]], [[өсімдіктер]] және [[жануарлар]] жасушаларында құрылымы, метаболизмі және биол. қызметтері әр түрлі РНҚ типтері кездеседі. Мысалы, рРНҚ рибосоманың құрамына еніп, жасушадағы РНҚ-ның негізгі массасын құрайды және көлемі, құрылымы түрлі организмдерде әр түрлі болады. Клеткада негізінен рРНҚ-да ақуыздың биосинтезі жүреді; тРНҚ жасушада амин қышқылдары қалдықтарын жалғастырып алып, оны ақуыз синтезі өтіп жатқан жерге тасымалдайды. Әрбір амин қышқылының өзіне сай арнайы тРНҚ (әдетте бірнеше) болады. Барлық тРНҚ жоңышқа жапырағына ұқсас макромолекулалы құрылымға ие. Олардың [[рибосома]]ға және аРНҚ-на жабысатын, үш [[Нуклеотидтер|нуклеотидтен]] тұратын (антикодон) және амин қышқылы қалдығын жалғастыратын аймақтары бар. РНҚ-ның барлық түрлері жасушада ДНІ матрицасында синтезделеді, соның нәтижесінде ДНҚ-ндағы [[Вирустар|дезоксирибонуклеотидтер]] тізбегінде комплементарлы рибонуклеотидтер тізбегі құрастырылады, мұны транскрипция процесі деп атайды. Клетка ядросында матриц. РНҚ-ның (мРНҚ) бастамасы болып келетін алып молекулалар табылған, олардың көп бөлігі ядрода ыдырайды да, аз бөлігі цитоплазмаға өтіп, нағыз мРНҚ-ын құрайды.<ref>[[Қазақ Энциклопедиясы|"Қазақ Энциклопедиясы"]], 7 том</ref>

[[Сурет:RNA polinukleotido.PNG|thumb|250px|РНҚ полинуклеотидінің химиялық құрылымы]]

Рибонуклеозидмонофосфат РНМФ – бұл ( H3PO4) [[фосфор қышқылы]]ның бiр қалдығынан және рибозаның [[рибозаПурин негіздері|пуриндi]]ның пуриндi және пиримидиндi [[азотПиримидин негіздері|пиримидиндi]]ты азотты негiздерiнен тұратын қосылыстар.

РНҚ-ның құрамында көрсетiлген рибонуклео зидмонофосфаттардан басқа аз мөлшерде минорлы негiздер және минорлы [[нуклеозиднуклеозидтер]]тер де кездеседi.