Ас-Сухравардийа

Ас-СухравардийаXII ғасырдың аяғы мен XIII ғасырдың бас кезеңінде Иракта араб мистицизмінің месопотамиялық мектебінің аукымында қалыптасқан сопы бауырластығы.

Дәстүр бойынша ас-Сухравардийа мұсылман мистицизмінің сунниттік бағыттағы 12 аналық бауырластығының бірі. Бауырластық өзінің діни силсиласын Зийа әд-Дин Әбу-н-Наджиб ас-Сухравардиден (1097 -1168) бастап, Ахмед әл-Ғазали (1126 ж.ө.) мен әл-Джунайд әл-Бағдади (910 ж.ө.) арқылы Әли б. Әбу Тәліпке апарып тірейді.

ас-Сухравардийа - қаладағы бауырластық, өз мүшелерінің қатарын, негізінен, қолөнер кәсібімен,шұғалданған саудагерлермен және феодалдық ортаның білімділерімен толықтырды. Мистикалық философиялық, мен діни рухани практиканың дербес жолы ретіңдегі ас-Сухравардийа негізін қалаушы Шихаб әд-Дин Әбу Хафс Омар ас- Сухраварди(1145-1234/35) деп есептеледі.

Ол бұл іске өзінің ағаш Әбу-н-Наджиб ас-Сухравардидің ықпалымен кіріскен. Ол, соңдай-ақ халифқа ертеректегі сопылық ілімімен тығыз байланысты ақ-сүйектерге арналған футуууа қозғалысын ұйымдастыруға және оны насихаттауға көмектескен. Әбу Хафс зікірдің қосылып және жеке дауыспен атқарылуын түрін мойындады. Алайда зікір кезінде ән салып, өлең айтуға, жүгіруге үзілді-кесілді қарсы болды. Оны шариғаттың қағидаларымен үйлеспейді деп есептеді. ас-Сухравардийа бауырластығы XIII ғасырдың 1 -жартысында Үндістанда тарады да, Шихаб әд-Дин ас-Сухравардидің бірқатар шәкірттерінің белсенді әрекетінің арқасында көп ұзамай ең ықпалды бауырластықтың біріне айналды.

ас-Сухравардийа Үндістандағы мұсылмандарды топтастыруда едәуір рөл атқарды. Кейінірек аймақтарға тарай бастаған бауырластық, жергілікті халықтың діни сезімдеріне бейімделе отырып, миссионерлік міндеттер атқарған жүздеген топтардың басын біріктірді. Өз кезеңінде ас-Сухравардийа өзі өмір сүрген ортаның діни ықпалынан аттай кете алмады. Оның көптеген тармақтары жергілікті пантеистік ілімді игерді, йогтердің ілімінен қатаң аскеттік тәртіпті, ет тағамдарынан бас тартуды игерді. Осы дербес бағыт - тармактардың бір бөлігі XVII ғасырда Үндістанда бишар, яғни шариғат қағидаларын ұстанбайтын бауырластық ретінде мәлім болды. Дүниетанымдық көзқарас тұрғысынан алғанда ас-Сухравардийа., негізінен, Әбу Хамид әл-Ғазали, қос ағайынды ас-Сухрауардилердің және ибн Араби ілімдерінің доктриналарына сүйенді.