Атырау мұнай өңдеу зауыты

Атырау мұнай өңдеу зауыты (1991 жылға дейін - Гурьев МӨЗ, орыс. Атырауский нефтеперерабатывающий завод) — Атырау қаласында орналасқан мұнай өнімдерін шығаратын кәсіпорын. Қазақстандағы үш мұнай өңдеу зауыттарының бірі және ең ежелгісі.

Қазіргі кезде «ҚазМұнайГаз» Ұлттық Компаниясы» акционерлік қоғамының еншілес кәсіпорны болып табылады. Ол Каспий теңізінің солтүстігінде, Гурьев (Атырау) қаласында 1945 жылы мұнайды отындық бағытта өңдеу мақсатында салынды. Зауыттың құрылысы екі жылға созылды, ол АҚШ-тан «ленд-лиз» арқылы алынған жабдықтар негізінде салынды. Зауыт негізінен парафині мол ауыр мұнайларды өңдейді. Зауыт өнімдерін шығару нарығы негізінен Қазақстан Республикасының батыс және оңтүстік аймақтарын қамтиды.

Тарихы

• Зауыт құрылысы 1943 ж. 14 сәуірде басталды. АҚШ-тан «ленд-лиз» арқылы алынған жабдықтар негізінде салынды.

  

  Атырау мұнай өңдеу зауыты

• 1945 ж. алғашқы өнімін берді. Тікелей айдау, риформинг, термиялык крекингілеу қондырғылары іске қосылды, крекингілеудің газофракциялау қондырғысы жұмыс жасай бастады,
• Зауыт 1965 жылдан бастап Маңғыстау мұнайын өңдей бастады, қайталама процесті дамыту қолға алынды.
• 1969 ж. тамыз айында зауытта жылдық жұмыс өнімділігі 3 млн. тонналық атмосфералық түтікше-электрмен тұзсыздандыру қондырғысы пайдалануға берілді. Бұл бензин, дизель отыны мен қара май шығару мөлшерін ұлғайтты.
• 1980 ж. баяу кокстеу қондырғысы іске қосылып, қазақстандық тұңғыш кокс алынды.
• 1987 ж. бұрынғы “Гудри” қондырғысында уайт-спирит шығаратын өндірістің 1-кезегінің құрылысы басталып, сол жылдың күзінде автоматты желі іске қосылды.
• 1989 ж. бері зауытта мұнай коксын қыздыра шынықтыратын қуатты қондырғы жұмыс істейді.
• 1993 ж. акционерлік қоғам болып қайта құрылды.
• 2003 ж. бастап зауытты қайтадан жарақтау жұмыстары басталды, бұл науқан «Қазақойл» Ұлттық мұнай компаниясы мен «Марубени Корпорейшн» компаниясының арасындағы нысанды «толығымен дайын» күйде 2006 жылы тапсыруға міндеттелінген келісім-шартқа сәйкес жүргізілуде. Жобаның жалпы құны 235 млн. АҚШ доллары. Зауыт қайтадан жарақтанғаннан кейін оның өңдеу тереңдігі 92 %-ға жететін болады, зауыт АИ-95 автомобиль бензинін Еуро-2005 стандартына сәйкес өндіруге және қыстық дизельдік отынды қоспалар қоспай-ақ шығаруға қол жеткізеді.

Өнімдері

Зауыт негізінен парафині мол ауыр мұнайларды өндіреді. Зауытта, сондай-ақ сусабындар, іштен жанатын двигательдерге арналған “Тосол-А-50М” майы, ыдыстар мен сантехникалық құралдарды жууға арналған “Афол” сұйығы өндіріледі.

Құрылымы

Қазіргі кезде зауыттың құрамына төмендегі қондырғылар кіреді:

• мұнайды тұңғыш өңдеудің ЭЛОУ-АТ-2 қондырғысы;
• мұнайды тұңғыш өңдеудің вакуумдық блогы бар ЭЛОУ-АВТ-3 қондырғысы;
• шикізатты гидротазалаудан өткізе отырып катализдік риформингтеудің ІІГ-35-ШШ/300-95 қондырғысы;
• гудронды баяу кокстау қондырғысы;
• мұнай коксын әбден қыздыру қондырғысы.