Ат туризмі атқа мініп,немесе ат туризмы экипажында (әсіресе атқа міну) саяхаттау атқа мінушінің барлық бұлшықетін қозғалысқа түсіріп,денсаулыққа жақсы әсер береді. Атпен саяхаттау тек қана атқа мініп қана қоймай, жаяу (пешком) жүруге де мүмкіндік береді,ал ол нагрузканы кең көлемде ұлғайтуға жағдай жасайды.Ат туризмінің ерекшелігі сол,серуендеу кезінде барлық құралдар (жеке және топтық) және жүктер аттың ер-тоқымына бекітілген аспалы дорбаларда немесе арбаларда,шанада не болмаса жегілген аттармен тасылады.

Аттар
Туристер саяхаттау үстінде
Мароккодағы аттар шоуы

Ат туризмінің тарихы өңдеу

СССP-дағы ең бірінші атпен жүру маршрутын («Катунь» туристік базасы – Қаракөл көлі (Алтай)) 1970 жылы Алтай өлкелік СТЭ-сі ұйымдастырды.1975 жылдан бастап ат маршруттары Башкирияда («Арский Камень» туристік базасы),Качерево-Черкеште («Теберда» туристік комплексі),Оңтүстік Оралда («Курган» туристік қонақ үйі),Чувашиядағы («Сурские зари» туристік базасы),Шығыс Қазақстанда (Өскемендегі «Турист» қонақ үйі,Кемеров облысында «Юность» туристік базасы),Грузияда («Ваке» туристік қонақ үйі және «Кутанский» кемпингі),Краснодар өлкесінде ( Шуменскідегі « Турист» туристік қонақ үйі) және т.б. ұйымдастырылады.

Жыл сайын туристік саяхаттауға 40 мыңнана астам адам қатысады.Ат маршруттары бар туристік базаларда туристерді атты ұстауды және атқа мінуді немесе ашық манежде (ауданы 40х60 метр жұмсақ жерді қоршалған алаң),немесе ашық алаңда (қоршалмаған алаң).Көп күндік саяхаттарға дайындық дала жағдайында өткізіледі,дайындық бадарламасына жаттығу серуендері міндетті түрде кіреді.Маршруттың негізгі бөліміне туристер сынақты сәтті тапсырған соң ғана қатысады.Атқа мініп серуендеу маршруттары кез келген жолдарда жүргізіледі,орман іші жолдары,тау жолдары,сонымен бірге жолсыз аумақтарда да жүргізіледі,жазық далада,көкшалғында,ор-жыралардың ой аумақтарында,өзен,көл жағалауларында.

Ат маршруттарының негізгі бөлімі туристердің өзіне-өзі қызмет етуіне және ашық далада тұруға есептелінген (жазда-шатырларды түнейді,ал қыста-баспаналарда түнейді,асты отта дайындайды,өздері аттардың күтімімен айналысады[1].

Ат маршруттарының қиындық дәрежесі өңдеу

Ат маршруттары ұзықтылығы бойынша бір сағаттан бірнеше күнге дейін, тіпті бірнеше айларға дейін созылуы мүмкін. Ат маршруттары бір сағаттан бір күнді қамтыса, онда оларды атты-жайлаулық дейді. 2 күндік маршруттарды жорықтар деп атайды. Ат маршруттары өзімен қоса, өзге адамдармен, яғни, бас топтан басқа, олардығ тамақтары мен заттарын таситын топтың болуын да қамтамасыз етеді. Спорттық талаптарға сәйкес, ат жорығы спорттық еп аталады. Ат маршруттары: атқа салт мініп жүру, атқа салт мініп жүру мен қостау тобы бар және көсемдік жорықтар.

- Атқа салт мініп жүру маршруты - бұл маршрут барысында тамақ пен құрал-жабдықтар арнайы сөмкелерге салынып, аттың шетіне қыстырылып қойылатын және жорытағы аттар саны адамдар санына тең болады.

- Атқа салт мініп жүру мен қостау тобы бар - бұл маршрут барысында тамақ пен өзге құрал-жабдықтар басқа аттар немесе көлік құралдары арқылы тасымалданатын болған.

- Көсемдік жорықтар - мұндай маршрут барысында тамақ пен құрал-жабдықтар, туристер аттардың үстінде емес. арнайы экипаж кибитка ішінде орналасады. Ат туризмі деп. сонымен қатар, пони, түйе, есік, піл және т.б. үстіндегі жорықтарды атайды.

Спорттық маршруттар мен арақашықтық өңдеу

Ат туризмі бойынша жарыстар "Спорттық туризм" талаптары мен ережелері бойынша жүргізіледі. Спорттық маршруттар классификациясы. Ат туризмінде жорықтардың 4 қиындық дәрежесін бөліп көрсетуге болады. Бірінші дәрежесі - ең оңай, ал төртіншісі - ең қиын. Жорықтың қиындық дәрежесі "Ат қа салт мініп жүру категориясының методикасына " байланысты анықталады.

Атшы-туристің киімі өңдеу

Ат маршруттары бойынша, саяхаттау үшін жаяу туризмге де қажетті заттар алынады. Әдетте ол ыңғайлы етік, ал атшы үшін бұл арнайы етік болады. Шалбар қозғаласықа ыңғайлы, яғни джинсы емес, спорттық костюм мен атшыларға арналған киімде болуы мүмкін.

Ат туризмі - бұл белсенді демалу түрінің бірі болып табылады, ол аттың үстінде белгілі бір уақыт бойы саяхаттауды қамтиды. Кейбір ат базалары мен жеке атқорасы бар адамдар атшыларға ат жорықтарынан басқа, белгілі бір аң аулауға да қатысуға шақырады. Мысалы, Ресейде парфостық аң аулау сияқты типі өте ерте кездерден бері жалғасып келе жатыр. Парфостық аң аулау - өте қызықты. және тек бір күнді қамтымайды. Аса тәжірибелі және мамандар үшін бірнеше аптаға сощылатын жорық ұсынылады. Осы уақыт барысында атшыларды ойынның барлық ережелерімен, талаптарымен таныстырады.

Дереккөздер өңдеу

  1. «Туризм және өлкетану негіздері» : Оқу құралы/ О.Б.Мазбаев,Б.Н.Атейбеков,Б.К.Асубаев.-Алматы:КазҰПУ,2006.