Аэрофототопография

Аэрофотосуретті топография (Аэрофототопография) — әуеден суретке түсіру материалдары бойынша топографиялық карталар жасау әдістері мен тәсілдерін қарастыратын техникалық пән. Қазіргі кезде барлық топографиялық карталар аэросуретті топография әдістерімен жасалады. Аэрофотосуретті топография әдістерімен топографиялық карталар жасауға ұшақтан түсіру жұмыстары (жергілікті жерді суретке түсіру), фотографиялық (пленкаларды өңдеу және аэросуретті көбейту), геодезиялық (аэросуретте бейнеленген жекелеген нүктелер координаттарын анықтау жолымен жергілікті жерге аэросуреттерді сәйкестендіру), фотографиялық жұмыстар (аэросуреттер бойынша жергілікті жердің қашықтығын, бағытын, биіктігін анықтау) және картаның түпнұсқасын салу) жүргізіледі.

Аэрофототопография - аэрофототүсіріс материалдары бойынша топографиялық карталарды жасаудың әдістерін және құралдарын зерттейтін және жасайтын топография тарауы. Аэрофототопография тақырыбына мыналар енеді: жеке аэрофотосуреттің және стереоскопиялық жұптың геометриялық қасиеттерін зерттеу; аэрофотосуреттер бойынша топографиялық картаның және фотопланның түпнұсқаларын жасау әдістерін жете зерттеу; аэрофотосуреттерді бажайлаудың далалық және камералық әдістерін белгілеу; далалық дайындау нүктелерінің ең аз санын анықтау және оларды аэрофотосуреттерді өндеу немесе фототриангуляцияны дамыту тәсіліне байланысты өте тиімді орналастыру мәселелері; топографиялык карталарды жасау немесе аэрофотосуреттерді өндеудің жеке процестерін орындау үшін фотограмметриялық аспаптарды жасау; картографиялау мақсатында аэрофотосуреттерді алуга арналған аэрофототүсірулік аппаратураға және фотографиялық материалдарға катысты техникалық талаптарды талдап белгілеу; есептеу техникасының дамуьша байланысты фотограмметриялық және геодезиялық координаталар арасындағы аналитикалық байланыстардың ең қолайлы формулаларын шығару.

Аэрофототопографиялық түсіріс

Аэрофототопография - аэрофотосуреттерді пайдалануға негізделген топографиялык түсіріс түрі. Аэрофототопографиялық түсіріс екі әдіспен құрастырылған және стереотопографиялық әдістермен жүргізілуі мүмкін. Құрастырылған әдіс аэрофотосуреттерді фотограмметриялық өндеудің мензулалық түсіріспен үйлестірілуі болады. Аэрофотосуреттер бойынша фотоплан жасалады, содан соң оның көшірмесіне далада мензулалық түсірістің әдістерімен жер бедерін түсіреді. Құрастырылған әдіс, әдетте, онша ойлы-қырлы емес жазық аудандарды түсіру үшін қолданылады. Стереотопографиялық әдіс әр түрлі нүктелерден суретке түсіруден алынған жергілікті жердің екі суретінің стереоскопиялық қасиетін пайдалануға негізделген. Стереожұптар бойынша камералық жағдайда жергілікті жердің контурлары мен бедері алынады. Аэрофотосуреттерді өндеу кезіндегі колданылатын аспаптарға байланысты стереотопографиялық әдіс екі тәсілге: әмбебап және дифференцияланған тәсілдерге бөлінеді. Әмбебап тәсілде аэрофотосуреттерді пландарға түрлендірудің барлық процестері, соның ішінде контурларды және бедерді түсіруді бір аспаппен орындауға мүмкіндік беретін аспап типтері пайдаланылады. Осындай аспаптар әмбебап деп аталады. Дифференцияланған тәсідде бірнеше аспап пайдаланылады, олардың әрқайсысы қандай болса да бір процесті ғана орындауға арналған: мысалы, тірек нүктелері торабын жиілендіру үшін — стереокомпаратор, жер бедерін сызу үшін стереометр, планшетке контурларды және жер бедерін көшіру үшін проектор немесе трансформатор қолданылады. Стереотопографиялық әдіс қазіргі уақытта топографиялық карталарды жасаудың негізгі әдісі болып саналады.