Ағайынды Нобельдер Серіктестігі

Ағайынды Нобельдер Серіктестігі, Ағайынды Нобельдердің мұнай өндіру Серіктестігі — ағайынды швед кәсіпкерлері Роберт, Альфред және Людвиг Нобельдер Бакуде құрған (1879 жылы) мұнай өндіру және сатумен айналысатын кәсіпорын.

Бакуде мұнай өндіретін зауыт ашып, тез байыған ағайынды кәсіпкерлер Каспийдің шығыс алабына, Қазақстан мен Түркіменстанға көз сала бастады. Жайық пен Жем, Маңғыстау өңірлерінің қазақтары жер бетіне шығып жатқан, тайыз құдықтарға жиылатын мұнайды сонау ерте замандардан бері білетін. Геологтар мен инженерлердің нақты есебіне сүйенген Нобельдер қазақ даласын бұрғылап, зерттеу жұмысын қолға алды. Қазақстандағы мұнайды бұрғылау алғаш 1892 жылы Жайық-Жем алабынан басталды. 1899 жылы Қарашүңгіл мұнай кен орнында бұрғыланған 7-скважинадан 40 метр тереңдіктен тәулігіне 25 тонна мұнай беретін фонтан атқылады. 1911жылы 29 көкекте Доссорда бұрғыланған 3-скважинадан 226 метр тереңдіктен мол мұнай ақтарылды. 1914 жылы Мақат мұнай кен орны пайдалануға берілді.

Ағайынды Нобельдер Серіктестігінің Қамысқалада (Новобогатта) 2/64 скважинасынан тәулігіне 50 тонна мұнай атқылауы Қазақстандағы мұнай кендерінің зор болашағын көрсетті. Нобельдер осы өңірден “Ембі” мұнай қоғамын ашты. 1914]жылы Мақат пен Доссорда өндірілген мұнай көлемі 272746 тоннаға жетті. Мұнайдың басым көпшілігі Ағайынды Нобельдер Серіктестігінің Бакудегі мұнай өңдеу зауытына жөнелтіліп, одан керосин, парафин және басқа да өнімдер алынды. Жастайынан Ресейде (Петербугта) өсіп, Кавказ өңірін, Қазақстан мен Орта Азияны жетік білетін Нобельдер Каспий өңірінде мұнай өнеркәсібін өркендетуге елеулі үлес қосты. Олар өз заманының білімді де білікті адамдары еді. Станок конструкторы, Орыс техникалық қоғамының мүшесі Людвиг Нобель Петербургте әкесі негізін салған “Людвиг Нобель” (“Русский дизель”) зауытын машина жасайтын ірі кәсіпорынға айналдырды. Оның қаржыландыруымен Швецияда жасалып, Каспийге алып келінген “Зороастр” кемесі дүние жүзіндегі тұңғыш мұнай таситын танкер еді.

Людвигтің інісі әрі кәсіптесі, Лондондағы корольдік қоғамның және Швеция Ғылым Академиясының мүшесі Альфред Бернхард Нобель (21.10.1833 — 10.12.1896) жарылғыш динамитті ойлап тауып, оны өндіретін кәсіпорын ұйымдастырған дарынды өнертапқыш болатын. Қазіргі химиялық, физикалық, медициналық, экономикалық, әдебиет саласында аса көрнекті жетістіктерге жыл сайын берілетін халықаралық Нобель сыйлығының қоры сол кісінің қаржысына құрылған. Ағайынды Нобельдер Серіктестігін жиырма жылдай басқарған Эммануэль Нобель (Людвиг Нобельдің баласы) оны 1920 жылы “Стандарт ойл” (АҚШ) мұнай компаниясына 11,5 миллион долларға сатты.