Ақбешім

Ақбешім— орта ғасырдағы қала орны. Қырғызстанның Тоқмақ қаласынан 8 км оңтүстікке қарай, Шу алқабында орналасқан. 1950 жылы археолог Л.Р. Қызласов, 1959 жылы П.Н. Кожемяко зерттеген. Қала екі бөліктен тұрады. 1-сі (60х60 м) патша сарайы. Ол 8 м биіктікте орналасқан. Шахристаны 400х600 м. Қаланы қоршаған қамал бойында 10 мұнара орны байқалады. Үш қақпасы бар. 2-бөлігі 870х900 м қамалмен қоршалған. 1953 — 57 жылдары қаланың негізгі бөліктерінен оңтүстікке қарай бір-бірінен 250 м қашықтықта орналасқан екі будда ғибадатханасы (7 ғ. соңы мен 8 ғ. басы) табылды. Қала сырты 11 км болып келген бекініспен қоршалған. Ішінде диаметрі 20-30 м, биікт. 2 м үй орындары бар. Қабырғалары саз балшық пен шикі қыштан соғылып, нақышты өрнек, мүсіндермен безендірілген. Зерттеу барысында табылған заттай деректер Ақбешім қаласының 5-12 ғ-лардағы өркениет орталығы болғанын көрсетеді. Ғалымдар орта ғасырдағы араб-парсы деректеріне және археологиялық материалдарға сүйене отырып, Ақбешім көне заманда болған Суяб қаласының орны болуы мүмкін деген пікір айтады.

Сілтемелер

«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, I том