Ақпараттық РНҚ
Ақпарыттық РНҚ сирек жағдайда матрицалық РНҚ (мРНҚ) деп те аталады, өйткені информациялық РНҚ-да, матрицадағыдай, полипептид синтезделеді. мРНҚ молекуласы тиісті гені бар ДНҚ-ның белгілі учаскесінде синтезделеді жəне сол геннің көшірмесін дəл түсіріп алады. Осындан кейін мРНҚ ядродан цитоплазмаға шығады да, рибосомалармен қосылады, ақуыз синтезі осылайша басталады. Жануарлар жасушасындағы мРНҚ тіршілігі бірнеше сағатқа, тіпті бірнеше күнге созылуы мүмкін. Осы мезгіл аралығындағы ақуыздың жүздеген, тіпті одан да көп молекулалары синтезделеді.
Жасуша құрамындағы мРНҚ мөлшері шамалы ғана (5% шамасындай), бірақ ол ерекше əсерлі келеді. мРНҚ алуан текті, ол жағдай жасуша синтездейтін ақуыздардың түріне байланысты, өйткені əр мРНҚ ақуыздың бір түрін ғана синтездеуге жауапты.
Пре-мРНҚ гетерогенді ядролық мРНҚ деп те аталатын, ол аса үлкен гигант молекула болып табылатынын атап айту қажет. Мұның құрамында басқа нуклеотидтермен бірге аденильдік нуклеотидтердің 200 шамасына дейінгі қалдықтардан тұратын ұзын тізбек бар. Пре-мРНҚ процессинг құбылысына ұшырайды. Ферменттердің əсерімен одан РНҚ-ның бір бөлшегі жəне поли-А бөлініп шығады, осылайша активті де дайын мРНҚ босап шығады. Бірақ мұның молекуласында да або белгіленбеген учаскелер үнемі бар, атап айтқанда құрамында аденил қышқылының 50-75 қалдығынан құралған ұзын поли-А бар. Бұл жағдай гемоглабин, миоглабин, инсулин, интерферонның мРНҚ-сы бойынша тəжірибе жүзінде дəлелденген, олар таза күйінде бөліп алынған. Трансляцияға қатысты поли-А қызметі əлі толық анықталған жоқ.[1]
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Биохимия. Медицина университеті баспасы.