Ақ аю туралы

«Ақ аю туралы», жазушы Әуезовтың мақаласы.

«Социалды Қазақстан» газетінің 1935 жылғы 11 маусымдағы 133-санында жарияланған. Кейін Әуезовтің 20 томдық шығармалар жинағының 17-томына енген (1985, 28-31-беттер).

Мақала С. Мұқановтың осы аттас поэмасына жазылған сын. Қазақстан Жазушылар одағы мен «Социалды Қазақстан» газеті редакциясы «Челюскин» жорығы тақырыбына жазылған шығармаларға әдеби конкурс жариялаған. Оған тускен 26 поэманың ішінен С. Мұқанұлының «Ақ аю» поэмасына екінші бәйге берілген. 1-бәйге ешкімге берілмеген, 3-бәйге Ғ. Орманұлының «Алынған қамал» мен А. Тоқмағамбетұлының «Уборщица» поэмаларына беріліпті. «Ақ аю» поэмасын бәйгеге ұсынушылардың бірі Әуезов болған екен. Мақалада автор алдымен әдебиет сынының жаңа туған шығармаға «алғашқы бусанып тұрған жалынды ыстық шағы» өтпей, дер кезінде үн қатып, жетістік, кемістігін де айқын көрсетіп, ұшқырлық танытарлық ерекшелігін, міндет-парызын ескерте кетеді. Поэманың осы тақырыпқа жазылған көп туындыларының ішінде жалпы құрылысы мен қолданған әдісі жағынан өркені асып тұрғанына сүйсініс білдіріп, «бір-екі ерекше жайды ескертіп» өтеді. Ол жорық оқиғаларын тізіп, «протокол түрінде төкпектеп шаппай», көп материалдың «астында бөксебасты боп» қалмай, поэзия заңымен топтап, шоғырлап, әрі жинағы, әрі соқталы күйде көрсету арқылы «үлкен бір суретті - пәлсәпәлі мағыналар» тудыра білген. Поэманың тілі мен стилі оның аса бағалы идеялы ішкі мазмұнына сайма-сай шыққан. «Өлеңнің сыртқы кескіні үнді, мүсінді, сергек, саңпақты келген» деп, жетістік жәйттерін айқындап, жоғары бағалайды. Шығарманың «бірден-бір елеулі кемшілігі» ретінде аяқ жағының жете тиянақталмай, босаңсып кетуі салдарынан, «көркем суретті жерінің әсерін бәсеңдетіп» алғандығы деп санайды.