Бадагалар
Бадағалар — Үндістанның оңтүстігіндегі Тамилнад штатында тұратын халық. Халық саны 170 мың адам.[1]
Бадагалар | |
ப:டகா: / Badaga | |
Бүкіл халықтың саны | |
---|---|
170 000 | |
Ең көп таралған аймақтар | |
Тілдері | |
Діні | |
Этнонимі
өңдеуБадага атауы «солтүстік» дегенді білдіреді және Бадаганың Нилгирилерге мүмкін экономикалық немесе саяси қысыммен солтүстіктен келгені анық. Олардың көшіп-қону уақыты XII ғасырда лингаят индуизм сектасының негізін қалағаннан кейін және 1602 жылға дейін, олардың бұл аймаққа қоныстануын Рим-католиктік діни қызметкерлер белгілеген кезден басталады.[2]
Эндоэтнонимі
өңдеуАғылшын тілінде – «Badagas»; тамил тілінде - «படகா»; каннада тілінде- «ಬಡಗ»; малаялам тілінде- «ബഡഗ».[3]
Нәсілі
өңдеуОлар ірі аустралоидтық нәсілдің ведоидтық топшасына жатады.
Тілі
өңдеуДравидий отбасының бадага тілінде сөйлейді.[4]
Діні
өңдеуДіни ұстанымы - индуизм.
Тарихы
өңдеуXVI-XVIII ғасырларда олар қазіргі аумаққа Солтүстіктен көшті. Британдықтар кезінде олар 12 ғасырдың басында Нилгириге қоныстанған лингаят босқындарынан шыққан деп есептелді. Америкалық антрополог Пол Хокингстің айтуынша, бадагаларды зерттеу шамамен алпыс жылға созылған, өзінің үзік-үзік тарихына қарамастан, Нилгирилердің байырғы тұрғындары болып табылады».[5]
Кәсібі
өңдеуБадағалардыңтың негізгі кәсібі - егіншілік және бау-бақша. Сонымен қатар, олар май бұршақтары, ұсақ бұршақ, картоп, сәбіз, қырыққабат гүлі, алмұрт тәрізді чучу, асқабақ және т.б.отырғызады. Көптеген бадағалар плантацияларда, жол құрылысында және ағаш кесуде жұмыс істейді. Бадағалардың арасында қолөнершілер де бар - ағаш ұсталары, тігіншілер және басқалары, олар көбінесе қолөнер бұйымдарын айырбастайды немесе сатып алады.[6]
Өмір салты
өңдеуБадағалар өз қауымдастығы ішінде үйленеді және өздерінің неке дәстүрлерін ұстанады. Олардың маңызды мерекесі - Девва Хабба. Девва Хабба Бадағтың шығу тегі туралы маңызды ақпарат береді. Олардың белгілі бір ережелері мен нұсқаулары бар, олар бала туылғаннан бастап өздерінің мәдени рәсімдерін орындау кезінде сақталуы керек және жыныстық жетілу, неке қию, үйлену рәсімі, жетінші айдағы жүктілік, қоныс аудару және ақыр соңында өлім сияқты функцияларды орындайды. Олар өздерінің негізін қалаушы Хетоп немесе Хета деген атпен белгілі жеті ата-бабаларына ғибадат етеді. Бадағалар XVIII патрилинейлік руларға (кула) бөлінеді, олардың әлеуметтік жағдайы әртүрлі, отбасы шағын, ауқатты отбасыларда көп әйелділік бар әмеңгерлік жиі кездеседі.[7]
Дәстүрлі баспаналары
өңдеуБадага халқы аласа төбелерде орналасқан ауылдарда тұрады. Ауыл тұрғындары негізінен қабырғалары біріктірілген жұпыны тұратын саманнан жасалған үйлерде тұрады. Сүт үйлері мен бамбукты сақтау үшін шатырлар қосылған.[8]
Дәстүрлі киімдері
өңдеуӘйелдер киімі мақта шарфынан және кеуде мен жамбасты жауып тұратын екі мата бөлігінен тұрады. Әйелдердің зергерлік бұйымдары өте көп - алтын мұрын сақинасы, мойын тізбегі, сырғалар, білезіктер, саусақтар мен аяқтарға арналған сақиналар. Сонымен қатар әйелдер татуировка жасайды. Ерлер жібек орама маталармен, сәлде және шапан киеді. Бадагалар туфлиді (сандалия) 19 ғасырдың аяғында кие бастаған.[9]
Дәстүрлі тағамдары
өңдеуБадагалардың көпшілігі вегетариандар. Дәстүрлі тағамдары - қырыққабаттан, картоптан, қалақайдан және дәмдеуіштерден жасалады. Тхуппадхитту - үйлену тойлары мен қабылдаулар, барлық фестивальдар да кез келген бадага жағдайларда кездесетін тәтті тағам. Варики және тұзды печенье, гангикай деп аталатын қуырылған күріш - бұл шай тағамдарының бірі.[10]
Фольклоры
өңдеуБи барлық Бадага іс-шараларында, мерекелерде және тіпті жерлеу рәсімдерінде басты рөл атқарады. Бұлар қоғамда қандай да бір оқиға, фестиваль болып жатса, би қадамын жасайды. Кішкентай баладан қарияға дейін халық бадаганың салттық биін орындаудан ләззат алады.[11]
Сілтеме
өңдеу- Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Бадагалар
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Бадагалар. Тексерілді, 5 шілде 2024.
- ↑ Бадагалар. Тексерілді, 5 шілде 2024.
- ↑ Бадага. Тексерілді, 5 шілде 2024.
- ↑ Бадагалар. Тексерілді, 5 шілде 2024.
- ↑ Бадагалар. Тексерілді, 6 шілде 2024.
- ↑ Нилгири тауларының халықтары. Тексерілді, 6 шілде 2024.
- ↑ Үндістанның Бадагасы туралы не білесіз?. Тексерілді, 5 шілде 2024.
- ↑ Бадага мәдениеті. Тексерілді, 5 шілде 2024.
- ↑ Бадагалар. Тексерілді, 5 шілде 2024.
- ↑ Әлем халықтарының энциклопедиясы. Бадагалар. Тексерілді, 5 шілде 2024.
- ↑ Бадага қоғамы және бай мәдениеті. Тексерілді, 6 шілде 2024.
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |