Бадр әд-Дин әл-Айни

БАДР әд-ДИН әл-АЙНИ (1360, Сирия, Айнтаб қаласы — 1451) — тарихшы, заңгер.

Жастайынан түрік тілін жетік меңгерген. Кейінірек Каирге қоныс аударып, онда бірқатар жоғары қызметтер атқарған. Шығармаларының ең көрнектісі — “Иқд әл-джуман фитарих ахл әз-заман” (“Өз заманындағы адамдар тарихы жөніндегі маржан алқа”). 4 томнан тұратын жалпы тарихқа арналған бұл еңбекте дүниенің жаратылысынан бастап, 1446 жылға дейінгі тарихи оқиғалар баяндалады. Шыңғыс хан шапқыншылығы кезеңі мен Алтын Орда дәуіріндегі Қазақстан тарихын зерттеуде Бадр әд-Дин әл-Айни еңбектерінің маңызы зор. Оларда Дешті Қыпшақ түріктерін ислам дініне бағындыру мезгілі мен себептері, қыпшақтардың орыстармен одақ құрып, Шыңғыс ханға қарсы күресуі, тұтқынға түскен Дешті Қыпшақ түріктерінің Сирия мен Египетке сатылуы жөнінде құнды деректер бар. Алтын Орда хандары туралы мәліметтер беріліп, Дешті Қыпшақтың ішкі саяси және шаруашылық жағдайы, 1302 — 1305 жылдардағы жұт жайлы айтылады. Египетпен одақ құрып, өзара достық, сауда қатынасының орнатылуы жөнінде деректер келтірілген. Бадр әд-Дин әл-Айни шығармаларының кейбір үзінділері орыс және Еуропа тілдеріне аударылған.