Базальтты қабат
Базальтты қабат - қума сейсмикалық толқындардың өту жылдамдығы 6,4-7,4 км/с-ке, көлденең сейсмикалық толқындардың өту жылдамдығы 3,7- 4 км/с-ке, орташа тығыздығы 2,75-3,0 г/см2 шамасына сойкес келетін жер қыртысының төменгі қабаты; Конрад шекарасы мен Мохоровичич шекарасының аралығында орналасқан. Габбродан тұрады деп есептеледі.[1]
Ол кристалды ауырлау таужыныстардан тұрады. Олар қасиеттері бойынша базальттарға - магмалық таужыныстарға жақын. Қойнауқат әртүрлі дәрежеде метаморфталған магмалық таужыныстардан тұрады. Кей жерлерде базальтті қойнауқат пен мантия аралығында базальттан тығыздығы жоғары таужыныстар орналасады, олар эклогит қабаты деп аталады.
Базальтті қойнауқат таужыныстарының орташа тығыздығы 2,9 г/см3 ал тығыздық мәнінің өзгеруі 2,8-3,2 г/см3 аралығында. Сейсмикалық толқындардың (Vp) таралу жылдамдығы 6 км/с-ден 7,5 км/с-ке дейін. Толқындар таралуының ерекшеліктері базальтті қойнауқаттың тік бағыттағы қимасында петрографиялық құрамы әркелкі комплекстер болуымен сипатталады.
ТМД аумағының континенттік бөлігі аукымында базальтті қойнауқаттың орташа қалыңдығы 20 км шамасында болады. Ал жекелеген аудандарда (тау жоталарының астында) оның қалындығы 30-40 км-ге жетуі мүмкін. Сонымен қатар базальтты қойнауқаттың калыңдығы 12-13 км, тіпті кейде 5—7 км-ге дейін азаятын бөлікшелер де бар (Каспий маңы синеклизасы, Днепровск-Донецк ойпаңы, т.б.).[2]
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Қ 17 Геология (А.Қ.Құсайынов редакциясымен) — Алматы: "Мектеп" баспасы Ж А Қ , 2003. — 248 бет. ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2
- ↑ Жалпы геология (Жер динамикасы): Оқулық. Алматы: ҚазҰТУ, 2008 ISBN 987-601-228-001-2
|
Бұл — геология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |