Базидиомицеттер
Базидиомицеттер, базидиялы саңырауқұлақтар (Basidiomycetes - гр. basidion - негіз, фундамент - myces - саңырауқұлақ) базидиялы саңырауқұлақтар. Пішіні түсі жемісті денесінің консистенциясы бойынша жоғарғы сатыдағы саңырауқұлақтар класына жатады. Бұларға жыныс процесінің нәтижесінде пайда болатын ерекше көбею мүшесі базидия тән. Базидиомицеттерге афиллофоралы саңырауқұлақтар дрожалкалылар, гастеромицеттер, тат саңырауқұлақтар және т.б. жатады.[1] Олардың жалпы белгісі – қалпақ және центрлік немесе эксцентрлі қысқа бүйір табаннан тұратын жеміс денесі болады. Кейбір туыстастарда табаны болмайды. Гименофоры пластинкалы немесе трубкалы. Гимений базидийлерден, парафиздерден, цистидтерден тұрады, гименофорда, қақпағының төменгі жағында пластинкалар немесе трубкаларда орналасады. Қақпғы мен ьабанының формасы, құрылысы, түсі мен консистенциясы, трубкалар мен пластинкалардың табанға бекілу тәсілі, споралық тозаңның түсі өте түрленеді және таксономиялық көрсеткіші болып табылады. Көп түрлерде барлық денені қаптайтын, кейін жоғалатын жабындысы болады; басқаларында – гименофорды жұқа қабық тәрізді жауып тұратын жеке жабындысы болады. Барлық жерлерде таралған, бірақ көбіне – ормандарда топырақта, түсімде, кейде паразит ретінде басқа саңырауқұлақтарда ( р. Nyctalis). Өлі, өңделген, кейде тірі ағашта да кездеседі (р. Armillaria). Олардың шаруашылық маңызы өте зор. Көптеген түрлері құнды тамақ өнімі болып табылады: шампиньондер (р. Agaricus), груздь (р. Lactarius) және т.б.;биологиялық активті заттардың продуценттері болып табылады (40 астам түр) : Clytocybe, Boletus, Cortinarius. Олардың арасында өмірге қауіпті зиянды түрлері де : Amanita phalloides, Amanita panterina, Amanita verna және т.б., микоризатүзушілер де: Leccinum scabrum, Leccinum aurantiacum. Әлемде 3250 түр белгілі. Қазақстанда 500 түр анықталған.
| Базидиомицеттер | ||||||||||||
 | ||||||||||||
| Ғылыми топтастырылуы | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Домен | ||||||||||||
Патшалық | ||||||||||||
Бөлім | ||||||||||||
| Халықаралық ғылыми атауы | ||||||||||||
|
Basidiomycota R.T. Moore, 1980 | ||||||||||||
| Кіші бөлімдері | ||||||||||||
| ||||||||||||
|
| ||||||||||||
| ||||||||||||
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
|
Бұл — биология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |