Байырқы

тек, ата-тек, әулет есім

Байырқы[1] (байырқу, баръяқу, барғу) — ежелгі түркі тайпасы.

  • 5 ғасырда Теле (Телэ) тайпалары бірлестігіне, кейіннен Түрік және Ұйғыр қағанаттарының құрамына енген. Байырқы тайпасының қонысы — Байырқу, яғни Барғуджін (Баргузин) өзенінің алабы болды. Рашид әд-Диннің (14 ғ.) айтуынша, Байырқы БарғуджінТоқым жерін мекендеген, Енисей қырғыздары мен көршілес тұрған. Байырқы тайпасы 8 ғасырдың басында 2-Түрік қағанатына қарсы соғысқан. Бұл кезде Байырқының саны 60 мың түтінге жеткен. Байырқы мал шаруашылығымен, негізінен жылқы өсірумен шұғылданған, аңшылықты да кәсіп еткен. Темірден түрлі құрал жасап, қолөнері өркендеген.
  • 9 — 10 ғасырларда Байырқының бір бөлігі Шығыс Түркістанға қоныстанып, онда жаңа құрылған ұйғыр хандықтарының өзара соғыстарына қатысқан. Олар қазіргі Жәнтекей руының ішінде Барқы деген атпен әлі күнге шейін аталып келеді.

Дереккөздер өңдеу

  1. “Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9

Сыртқы сілтемелер өңдеу