Баллистикалық ракета

Баллистикалық зымыранзымырандық қару түрі.

Әлемдегі ең қуатты баллистикалық зымыран Р-36 "Воевода"

Ұшу көбiнесе баллистикалық траектория бойынша жасайды, демек, басқарылмайтын қозғалыста болады. Керек жылдамдық және ұшудын бағытын, зымыранның ұшуын басқару жүйесiмен ұшуды белсендi бөлiмшеде баллистикалық зымырандарға хабарлайды. Пайдалы жүктеме болып табылатын зымырандар, жауынгерлiк бөлiк жолдың қалдықтың қозғаушысының ажыратуларынан кейiн, баллистикалық траектория бойынша жылжиды. Ұшу қашықтығы 500 км ден 18000 км ге дейін. Ядролық қаруды тасымалдай алады.[1]

Ресейлік жылжымалы баллистикалық зымыран кешені "Тополь-М" (жылдамдығы 7,3 км/сек)

Баллистикалық зымырандар әртүрлі ұшыру қондырғыларынан ұшырылуы мүмкін: стационарлық - шахталардан немесе жылжымалы - доңғалақты немесе бақыланатын шасси, әуе кемесі, кемелер және суасты қайықтарынан.Қолдану саласына сәйкес баллистикалық зымырандар стратегиялық және тактикалық болып бөлінеді. Зымырандардың ұшу қашықтығына сәйкес бөлінуін жиі кездестіруге болады, дегенмен зымырандардың жалпы қабылданған стандартты жіктемесі жоқ. Әр түрлі штаттар мен үкіметтік емес сарапшылар зымырандар полигондарының әр түрлі жіктеулерін қолданады. Міне, аралық және қысқа қашықтықтағы зымырандарды жою туралы шартта қабылданған жіктеу:Қысқа қашықтықтағы баллистикалық зымырандар (500-ден 1000 шақырымға дейін). Орта қашықтықтағы баллистикалық зымырандар (1000 - 5500 шақырым). Құрлықаралық баллистикалық зымырандар (5500 шақырымнан астам).Құрлықаралық және орта қашықтықтағы зымырандар стратегиялық зымырандар ретінде жиі қолданылады және ядролық оқтұмсықтармен жабдықталған. Олардың артықшылығы - олардың қысқа келу уақыты (жарты сағаттан аз континентаралық қашықтықта) және соғұрлым жоғары жылдамдыққа ие, бұл қазіргі заманғы зымыранға қарсы қорғаныс жүйесімен де оларды жоюды қиындатады.

Вернер фон Браун тобының жұмысы немістерге V-2 (V2) баллистикалық зымыранын өндіруге қажетті технологиялардың толық циклын жасауға және игеруге мүмкіндік берді, бұл әлемдегі алғашқы жаппай шығарылған жауынгерлік баллистикалық зымыранға (BR) ғана емес,, сонымен бірге бірінші рет ұрыста қолдана алды (8 қыркүйек 1944 ж.). Кейіннен V-2 (V2) КСРО-да да, АҚШ-та да осы салада көшбасшы болған халықтық мақсаттағы және әскери баллистикалық зымырандармен ұшыру техникасын дамытудың бастапқы нүктесі және негізі болды.

Дереккөздер өңдеу

  1. Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х