Балықшы кәсібі

Балықшы — балық аулаумен айналысатын кәсіп иесі. Адамдар күнкөріс үшін балық аулаумен сонау мезолит дәуірінің аяқ кезінен бастап-ақ айналысқан. Неолит дәуірінде теңіз, өзен, көл жағасын мекендеушілер үшін балықшылық бірте-бірте нақты кәсіпке айналған. Балық алғашында үшкір таяқ (сүңгі), тас құралдарымен ауланса (б.з.б. Маглемозе мәдениеті ескерткіштерінен табылған), кейінгі дәуірлерде олар жетілдіріліп найза, садақ сияқты аңшылық құралдармен қатар сүзекі, сүйектен жасалған қармақ (қысқаша Бұғылы арал), қаза (қамыстан тоқылған құрал) пайдаланды. Орта ғасырдан бастап балық аулау кәсібі өркендеп, 19—20 ғасырларда балық аулайтын ірі көлемдегі және жетілдірілген құрал-жабдықтардың, арнайы қайықтар мен кемелердің пайда болуы (қысқаша Балық аулау құрал-жабдықтары) балықшы мамандығын өнеркәсіптік жұмыс қатарына қосты. Қазақстанда 19 ғасырдың ортасынан бастап Каспий, Арал теңіздері мен Жайық, Сырдария сияқты ірі өзендер жағалауында балықшылар мекендері, балық өңдейтін цехтар (кейін зауыттар, комбинаттар) пайда болып, оларда мыңдаған балықшылар жұмыс істеді. 20 ғасырдың 80-жылдарында Қазақстандағы балықшылар саны жарты млн-ға жуықтады.

Балықшы

Дереккөздер

• Худяков В., В боях за рыбу, А.-А., 1932;
• Турсунова М.С., Из истории рыболовства на восточном берегу Каспийского моря, “Изв. АН КазССР, Серия истории, археологии и этнографии”, в. 1958, 3 (8);
• Материалы по истории казахских ханств ХV — ХVІІІ веков, А.-А., 1969.