Банджарлар

Банджарлар — Индонезияның Калимантан аралының оңтүстігінде және Малайзияда тұратын халық. Саны 4,5 млн. адам (1999).

Банджарлар
Urang Banjar
Ең көп таралған аймақтар
Индонезия	4,5 млн.
Малайзия	27 000
Сингапур	8 200
Тілдері
малай тілі
Діні
мұсылман-сүннит

Нәсілі

Оңтүстік-Азия нәсіліне жатады.

Тілі

Малай тілінің диалектісінде сөйлейді.

Діні

Діни ұстанымы мұсылман-сүннит.

Банджар болмысы ислам дінінен бөлінбейді. Банджар қоғамында исламның таралуы жеке және отбасылық өмірдің барлық аспектілеріне әсер етеді. Дін – ұрлық, құмар ойындар сияқты қылмыспен күресте негізгі күш. Олар ислами мерекелерді және бір ай бойы Рамазан оразасын қатаң сақтайды.
Олардың сенім жүйесінде дәстүрлі анимистік ағым да бар. Анимистік нанымдар белгілі бір табиғаттан тыс күштер тастар, ағаштар және таулар сияқты нысандарда өмір сүреді деп үйретеді.

Тарихы

Банджарлар халық ретінде қызықты, өйткені олар екі тармаққа бөлініп, мүлдем басқа аумақтарда қоныстанған. Индонезия жерлерін және Үндістан аймағының бір бөлігін алып жатқан олар екі мүлдем басқа топ.

Банджарлардың бірінші тобы – арал аймақтарының тұрғындары. Олар Калимантанның оңтүстігін және Индонезияның бірқатар аралдарын алып жатыр. Банджарлардың мәдениеті мен тілдік ерекшеліктеріне көрші Ява аралы айтарлықтай әсер етті. Бұл халықтың тарихында орта ғасырларға дейін бай оқиғалар болған жоқ, аралдарда тұратын тайпалар көбейе бастады.

Олардың қоныстары сауда орталықтары мен қалаларға айнала бастайды. Яван билеушілері банжар жерлерінде үлкен мүмкіндіктерді көреді, сондықтан олардан айтарлықтай пайда алып, оларды нығайтуға және өркендеуге ықпал етеді. Көп ұзамай сұлтанаттар пайда болады, олар Банджар мемлекетінің негізіне айналады. Кейін голландтар келіп, жерді басып ала бастады. Бостандық үшін ұзақ күрестен кейін банжарлар тәуелсіздік алды. Олар тұратын аумақ 1949 жылы Индонезия құрамына кірді.

Үнді банжарлары мүлдем басқа өмір салтын жүргізді. Әдетте, олар бір жерден екінші жерге көшіп жүретін көшпелілер болды. Осыған байланысты оларды жиі сығандар деп атайды. Бұл банжарлар Үндістанның әртүрлі бөліктерінде тұратындықтан, әр аймақтың тілдік ерекшеліктері әртүрлі. Әдетте банжарлар тұратын елде жиі кездесетін диалектіде сөйлейді. Көптеген тарихшылар Банджар тайпасы бастапқыда жалдамалылар топтары болған, олар көбінесе жауынгер немесе жалданбашы ретінде пайдаланылған деген пікірде. Банджарлардың ең көне отаны Пәкістан болды, бірақ кейін олар үнді жеріне көшуге мәжбүр болды.

Банжарлардың екі тобы бір-бірінен мүлдем басқаша. Олардың өмір салты мен дәстүрлері, кәсібі мен өмірлік ұстанымдары аралдар материкке, ал «индус» банжарлар өздерінің аралдағы ағайындарына ұқсамайтыны сияқты, олар өмір сүрген өлкенің тарихына байланысты қалыптасты.

Кәсібі

Негізгі кәсібі — егіншілік, балық аулау және сауда. Күріш, жүгері, кокос және жаңғақ пальмаларын, көкөніс, жеміс-жидек, каучук өсіреді. Ротанг, ағаш шайырын, орман каучугын жинайды, балық, креветка, краб аулайды. Күш-көлік ретінде буйвол ұстайды, үйрек, тауық өсіреді. Ағашқа өрнек салу, ротанг пен қамыстан кәрзеңке, төсеніш тоқу, қайық, сал жасау, зергерлік сияқты қолөнері дамыған. Алтын, алмас кенінде, ағаш дайындау мен орман шаруашылығында, металл өнеркәсібінде, порттарда жұмыс істейді.

Өмір салты

Жер жеке меншік иелерінің қолында. Қауымдық жер иелену және қауымдық өзара көмек дәстүрі сақталған. Мәдениетінде явандықтардың ықпалы басым.

Дәстүрлі Банджар үйі

Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары

Банджарлар жол бойына, өзен, теңіз жағалауына шоғырланған ауылдарда, шағын қалашықтарда тұрады. Төрт бұрышты, шатырлы, ағаш немесе бамбуктан жасалған верандалы үйлері мықты бағаналарға орнатылады.

Дәстүрлі киімдері

Ерлер жағасыз, етек-жеңі мол жейде (саронг), кең қалпақ немесе барқыттан тігілген мұсылман тақиясын, әйелдер каин мен саронг қалпақ киеді.

Дәстүрлі тағамдары

Тағамдары — күріш, балық, үйрек еті, әр түрлі соустар қосылған жұмыртқа. Отбасы шағын болады.

Белгілі тұлғалары

• А.А.Хамидхан — индонезиялық бостандық үшін күресуші;
• Йохан Эфенди — бұрынғы Мемлекеттік хатшы;
• Хасан Басри — Индонезияның ұлттық қаһарманы;
• Идхам Чалид — саясаткер және Индонезияның бұрынғы министрі;
• Жамал Абдилла — малайзиялық әнші және актер;
• Олла Рамлан — индонезиялық тележүргізуші, модель.

Сілтеме

• Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Банджарлар