Баранды, үйлі-баранды. Қос сөздің екінші сыңары «баранды» сөзінің алғашқы мағынасын мал түсін аңғартатын «баран» тұлғасымен шатыстыру мүмкіндігі жоқ. Әңгіме болып отырған сөзді түркі, моңғол, тунгус-маньчжур тобындағы тілдерге ерте кездерден ортақ деп қарап, төркінін сол тілдерден іздестіргенде ғана табамыз. Маньчжур тіліндебаран, солон тіліндебараа, эвенкілердебарама тәрізді тұлғалардың берер мағынасы —- көп, толып жатқан; буряттарда: баран — бәрі, барлығы; қырғызша: бараандуу — көп, сансыз. Осылардың қай-қайсысы болса да көне түркі тілі жазуларындағы «бару», қала берді қазіргі қазақ тіліндегі «бәрі» тұлғаларымен тоғысады. Демек, қазіргі кезде мағынасы көмескі тартқан «баранды» сөзі, алғаш «көп, толып жатқан» сияқты мағына беріп, бері келе, біздің тілімізде, «бәрі, барлығы» деген ұғымға ие болса керек. Сонда «үйлі-баранды» қос сөзі «үйі, бәрі» дегендей түсінік береді.[1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Бес жүз бес сөз.— Алматы: Рауан, 1994 жыл. ISBN 5-625-қ2459-6