Бас арқан

Бас арқан - керегесі керіліп, есігі салынған киіз үйдің дөңгелек қалпын сол күйінде сақтап, керегенің шалқайып кетпеуі үшін киіз үй керегесі шеңберінің бастарын айналдыра тартып сыртынан байлайтын арқан. Есік ергенек босағасының арқан өткізетін тесіктері болады. Арқанның бір ұшын алдымен қазанжақ босағаның көзінен өткізіп, керегенің ішкі жағынан мықтап байлап, арқанды «сауа тартып», керегенің шеңбер басын айналдыра оң жақ босағаның көзінен ішке қарай өткізіп, керегені тартып байлайды. Бұл арқан басқұр келетін тұстан төменірек ұсталатын болғандықган, басқұр арқан деп те аталады. Мұндай арқанның ұзындығы алты қанат үйлер үшін 13-16 құлаш етіп есіледі. Әлбетте бас арқан жіңішкелеу етіп ақ пен қара немесе шымқай қара түсті қылдан есіледі. Арқанның қай түрі болса да киіз үйге қатысты қолданылғанда, үй бөлшектерін бекітуге, үйдің өзін қозғалмайтындай орнықты етуге жұмсалған. Бас арқан тартылған соң үзік-туырлық жабылып, ту сыртынан белдеу арқан тартылады.