Беверидж жүйесі
Беверидж жүйесі — ұлттық денсаулық сақтау жүйесін ұйымдастырудың қағидалары мен жүйесі, оның шеңберінде медициналық қызметтер азаматтардың табысына салынатын салық есебінен қамтамасыз етіледі. Денсаулық сақтаудың Беверидж үлгісін алғаш рет британдық экономист және әлеуметтанушы реформатор Уильям Беверидж жасаған, оның идеялары 1948 жылы Ұлыбританияның Ұлттық денсаулық сақтау қызметін (NHS – National Health Services) құруға негіз болды[1]. Беверидж үлгісі әуелде Ұлыбританияда пайда болып, соңынан Солтүстік Еуропа мен әлемнің көптеген аймақтарына кеңінен тарады.
Беверидж жүйесі бойынша ауруханалар және емханалардың басым бөлігі мемлекеттің меншігінде болады. Кейбір дәрігерлер мен медицина мамандары мемлекеттік қызметкерлер болып табылады. Мемлекеттен еңбекақы алатын жеке мекемелер де бар. Осынау денсаулық сақтау жүйесін қаржыландыру мәселесі тікелей үкімет тарапынан болғандықтан, ол денсаулық сақтау нарығындағы бәсекелестікті болдырмайды және шығындарды төмен ұстауға көмектеседі[2]. Табыс салығын денсаулық сақтауда негізгі қаржыландыру көзі ретінде пайдалану барысы тегін қызмет көрсетуге мүмкіндік береді, сондай-ақ пациенттердің салық жарналары олардың емделулеріне жұмсалатын қаражат шығындарын толық өтейді[3].
Беверидж үлгісі денсаулықты сақтау ісін адамның негізгі құқығы ретінде атап көрсетеді. Осылайша мемлекет өзінің әрбір азаматын сақтандырып, медициналық көмекке қол жетімділікпен қамтамасыз етеді.
Беверидж үлгісінің өзіндік айқын саясаты бар, бірақ көптеген елдер денсаулық сақтаудың басқа тәсілдерімен бірге осы модельдің нұсқаларын пайдаланады. Беверидж үлгісінің кейбір нұсқалары бойынша жұмыс істейтін елдер әдетте әмбебап денсаулық сақтау жүйесін пайдаланады. Жалпыға бірдей денсаулық сақтау жүйесі сол елдегі әрбір адамға медициналық көмек көрсетуде қолжетімділікке кепілдік береді[4]. Қазіргі уақытта Беверидж моделінің саясатын жүзеге асыратын елдердің қатарында Ұлыбритания, Италия, Испания, Дания, Швеция, Норвегия, Жаңа Зеландия және т.б. бар.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының денсаулық сақтауды қаржыландыру саясатын үйлестірушісі Джозеф Кутзиннің айтуынша, жүйеге қатысты алаңдаушылық үкіметтің денсаулық дағдарысына қалай әрекет етуге ниетті екендігі болып табылады[5]. Төтенше жағдай орын алған жағдайда денсаулық сақтау саласын қаржыландыру мемлекеттік кірістердің азаюына байланысты қысқартылуы мүмкін.
Дереккөздер
өңдеу- ↑ "Health Care Systems – Four Basic Models | Physicians for a National Health Program". www.pnhp.org.
- ↑ "Health Care Reform: Learning From Other Major Health Care Systems Princeton Public Health Review". pphr.princeton.edu.
- ↑ "International Health Care Systems Part 1: The Beveridge Model". Morning Sign Out. 15 August 2017.
- ↑ "WHO Health systems financing: the path to universal coverage". WHO. Archived from the original on 20 August 2010.
- ↑ Kutzin, Joseph (21 November 2011). "Bismarck vs. Beveridge: Is There Increasing Convergence Between Health Financing Systems?". World Health Organization.