Бедерсіздену
Бедерсіздену (ағылш. Obsolescence) — мәлім объект, сервис, немесе қызмет қажеттсінуден түсіп қалатын, немесе құлдырайтын жағдай, тіпті ол әдеттегідей жап-жақсы жұмыс істеп тұрса да, су-жаңа болса да, бәрібір оның дәурені өтуі, нарықтағы жаңа өзгерістерге төтеп бере алмай сұраныссыздануы.[1][2]
Халықаралық стандарт EN62402 Бедерсіздену Менеджменті Қолданба Нұсқаулығы бойынша бедерсіздену ұғымына "түпнұсқа өндірушінің, немесе қамдаушының өнімі қажеттіліктен қажетсіздікке өтуі" деп анықтама береді.[3]
Бедерсіздену әрқандай салада жиі жүз береді, өйткені ауыстыратын жаңасы күндердің бірі қол жетімді болады, ал ол түпнұсқаны сақтау мен жөндеуге салыстырғанда көп артықшылықтарға ие.
Бедерсіздену сондай-ақ қолданыстан қалған, тасталған, көнерген нәрселерге де қаратылады.[4] Әдетте, бедерсіздену алдында танымалдылық біртіндеп төмендей бастайды.
Салдары өңдеу
Жылдам технологиялық өзгерістер жетегінде жаңа компоненттер дамытылып, тезден базарға шығып отырады. Нәтижеде барлық компоненттердің өндіру әдістері мен нарықтағы қол жетімділігі күрт өзгереді. Үздіксіз өсу үстіндегі өндіріс секторында өнімдер ендігі жерде қажетсінуге сәйкес келмейтін жағдайға тап болады. Бұл жағдай бедерсіздену деп аталады, ол түпнұсқа өндірушіге қажетсіздік туғанын білдіреді. Бедерсіздену мәселесі әсіресе электроника технологиясы саласында кең таралған, мұнда микроэлектронды аспаптардың сатылым мерзімі көбінесе өндіріс мерзімі мен дәріптелген қолданыс мерзімінен айтарлықтай қысқа болады, яғни өндірушілер соңында бір мезгіл сатылым болмаса да алдыңғы сатылымның екпінінде өндіре беруі мүмкін. Алайда, бедерсіздену электроникадан басқа салаларға, мысалы тоқыма және механика салаларына да жалпыласқан. Сонымен қатар, бедерсіздену бағдарламаларға, Сипаттамаларға, стандарттарға, процесстерге және адами шеберлік секілді жұмсақ ресурстарға да ортақ. Төтенше шығындардан сақтану және шығынды барынша азайту үшін бедерсізденуді белсенді басқарудың маңызы зор.[5]
Тағы қараңыз өңдеу
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Merriam-Webster Online Dictionary Definition of Obsolete by Merriam-Webster
- ↑ Dictionary.com Definition of Obsolete by Dictionary.com
- ↑ [https://www.techstreet.com/standards/din-en-62402?product_id=1531000 DIN EN 62402 Obsolescence management - Application guide (IEC 62402:2007); German version EN 62402:2007]
- ↑ Fowler HW and Fowler FG (1st ed.), Thompson Delia (ed.) (1995). The Concise Oxford Dictionary of Current English, 9th Ed., Clarendon Press, Oxford. ISBN 0-19-861319-9.
- ↑ Bjoern Bartels, Ulrich Ermel, Peter Sandborn and Michael G. Pecht (2012). Strategies to the Prediction, Mitigation and Management of Product Obsolescence, 1st. Ed., John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey. ISBN 1-11-814064-8.