Бейбарыс (ауыл)
Бейбарыс (2006 ж. дейін – Чкалово[1][2]) — Атырау облысы Махамбет ауданындағы ауыл, Бейбарыс ауылдық округі орталығы.
| Ауыл | |
| Бейбарыс | |
 | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Статусы |
Ауылдық округ орталығы |
| Облысы | |
| Ауданы | |
| Ауылдық округі | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
47°27′11″ с. е. 51°47′25″ ш. б. / 47.45306° с. е. 51.79028° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 47°27′11″ с. е. 51°47′25″ ш. б. / 47.45306° с. е. 51.79028° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты |
1938 |
| Бұрынғы атаулары |
Чкалово |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
▲2553 адам (2021) |
| Этнохороним |
бейбарыстық, бейбарыстықтар |
| Сандық идентификаторлары | |
| Пошта индексі |
060711 |
| Автомобиль коды |
06 |
Бейбарыс шекарасы
| |
Басқа мағыналар үшін Бейбарыс (айрық) деген бетті қараңыз.Географиялық орны өңдеу
Жайық өзенінің оң жағалауында, аудан орталығы – Махамбет ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 26 км-дей, Атырау қаласынан солтүстік-батысқа қарай 23 км жерде орналасқан.
Халқы өңдеу
1989 жылы елді мекенде 1837 адам тұрған.[3] 1999 жылы тұрғындар саны 2125 адам (1089 ер адам және 1062 әйел адам) болса, 2009 жылы 2429 адамды (1211 ер адам және 1218 әйел адам) құрады.[4]
2021 жылғы санақ қорытындысы бойынша 2553 адамды (1291 ер адам және 1262 әйел адам) құрады.[5]
Тарихы өңдеу
Бейбарыс ауылының негізі 1938 жылы қаланған. Сол кездегі "Сарайшық ауылдық" советіне қарасты «Павлов» колхозын төраға Ян-Бон Чун, «Авангард» колхозын төраға Ким Семен басқарды. 1953 жылы ұсақ колхоздарды ірілендіру саясаты негізінде Жаманқаладағы «Верный путь» колхозымен және Жалғансайдағы «1 Май» колхозы бірігіп, іріленіп, «1 Май» колхозы құрылады. Жалғансайдағы «1 Май» колхозын 1май мерекесі қарсаңында құрылуына байланысты осылай атау ұйғарылған. Ал «Сарайшық» ауылдық советіне қарасты «Павлов» және «Авангард» колхоздарының бірігуі нәтижесінде «Чкалов» колхозы құрылды. 1960 жылдары «1 Май» мен «Чкалов» колхоздары қосылып «1 Май» совхозы құрылды. Совхоз орталығы әуелгі кезде МТС орналасқан Жаманқалада болса, кейін 1965 жылы Чкалов селосына көшіріледі. Сол жылдардан бері қарай совхозға И.Д.Брагин, Ш.Қуанышалиев, Ғ.Нұғыманов, Н.Сұлтанов, Қ.Сиранов сияқты азаматтар басшылық жасап, оның көркейіп, өркендеуіне елеулі үлестерін қосты. Қазіргі уақытта «1 Мамыр» ЖШС-тігін А.Ескариев басқарады. Чкалов селосы атауы 2007 жылы Бейбарыс селосы болып өзгертілді. Чкалов селосы болып, 1937 жылы Советтер Одағының батыры В.П. Чкаловтың Америкаға тура қонбастан ұшып баруын ұлығылау аталған еді. 1978 жылы «Чкалов ауылдық советі» «Чкалов селолық Кеңесі» болып қайта құрылды.1992 жылдан бері «Чкалов селолық округі» болып аталады. Округ қарамағына Редут, Сорочинко, Чкалов селолары кірген. Қарамырза, Тоқал, Бұзаутүбек, Қызылжар, Мойнақ учаскелері де округке енеді. 2006 жылы Чкалов селосы Бейбарыс селосы болып қайта аталды. [6]
Мәдени-әлеуметтік мекемелері өңдеу
- А.Байтұрсынұлы атындағы орта мектеп - алғашқы мектеп 1938 жылдың күзінде шағын бір бөлмелі саман тастан қаланған шатырсыз жәй үйде 1-ші, 2-ші, 3-ші орыс-кәріс сыныптары болып ашылды. Ол үй күні бүгінге дейін бар. Мектептің арнаулы құрылысын салу 1940-1941 жылдары басталды. Мектеп алғашқы кезде «Сарайшық орта мектебі» деп аталған. Жаманқала мен Сарайшықтағы бұзылған шіркеулердің тастарын әкеліп, орталау (1-8 сыныптар) орыс-кәріс мектебіне пайдалануға берілді. Ал, 9-10 сыныптар оқушылары Сорочинко мен Жаманқаладағы интернаттарда жатып оқыды. Мектепке Чкалов есімі 1938 жылы В.П.Чкаловтың еш жерге қонбастан Америкаға ұшып баруын ұлығылау негізінде селоға Чкалов есімін беруге байланысты аталды. Ал Чкалов орта мектебінің алғашқы құрылысына қосымша ғимараттар 1953-1965 жылдары салынды. 2013 жылы "100 мектеп, 100 аурухана" бағдарламасымен салынған 300 орындық мектеп ғимараты пайдалануға берілді. 2019 жылы 24 қаңтарда Чкалов орта мектебіне Ахмет Байтұрсынұлының есімі берілді.
- "Балдырған" бөбекжай-бақшасы – алғаш рет 1938 жылы ашылған. 1966 жылы наурызда жаңа 40 балалық балабақша ашылды. 1971 жылы балабақша совхоз кеңсесінің босаған ғимаратына көшірілді. 1987 жылы 140 орындық жаңа балабақша пайдалануға берілді.
- «Жас Дәурен» мәдениет үйі – Чкалов селолық клуб үйінің іргетасы 1942 жылы қаланды. 1987 жылы типтік жобада 2 қатарлы жаңа иәдениет үйі пайдалануға берілді.
Діни ұйымдары өңдеу
- "Қасым хан" мешіті - 2020 жылы қазан айында ашылған. Мешіт сыйымдылығы 300 адамға шақталған.[7]
Елді мекендегі көшелер өңдеу
- Абай Құнанбаев көшесі
- Амангелді Иманов көшесі
- Астана көшесі
- Әжігерей Қалымов көшесі
- Әйтеке би көшесі
- Бану Хисмеденова көшесі
- Бауыржан Момышұлы көшесі
- Бейбітшілік көшесі
- Дінмұхамед Қонаев көшесі
- Жамал Дүйсенғалиева көшесі
- Қуаныш Сиранов көшесі
- Төле би көшесі
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Махамбет ауданының кейбір әкімшілік-аумақтық бірліктерін қайта атау туралы
- ↑ Чкалов атындағы орта мектебінің тарихы тарихы Мұрағатталған 6 ақпанның 2022 жылы.
- ↑ 1989 жылғы Қазақ КСР бойынша Бүкілодақтық халық санағының қорытындылары. 3 том
- ↑ 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том
- ↑ 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары
- ↑ [Бейбарыс ауылының тарихы https://chkalov.mahambet-bb.kz/images-new/000/1/2-converted.pdf Мұрағатталған 27 шілденің 2022 жылы.]
- ↑ БАС МҮФТИ БЕЙБАРЫС АУЫЛЫНДА «ҚАСЫМ ХАН» МЕШІТІН САЛТАНАТТЫ ЖАҒДАЙДА АШТЫ