Беласар

Беласар– қола дәуірінен сақталған қорым. Қарағанды облысы, Шет ауданы, Мойынты станциясынан 45 км жерде, солтүстік-батысында Тайатқан, Шұнақ, Арат-Үшқызыл тауларымен қоршалған кең алқапта. Б.з.б. 13—8 ғасырларға жатады. 1957 ж., 1968 ж. Орталық Қазақстан кешенді археологиялық экспедициясы (жетекшілері Ә. Марғұлан, А. Оразбаев) зерттеген. Жалпы саны 150, шаршы пішіндес, 1 — 2 кейде 3 концентрлі төртбұрыштардан тұратын ірі тас тақталардан және топырақтан үйіліп, сыртын айнала тас тақталарды тігінен қойып қоршаған үлкен қорым. Мәйттердің басы батысқа қаратылған. Тас жәшіктердің аумағы 110-150 см, тереңдігі 55 см. Кейбір қоршауларда мәйітті өртеп көму тәсілі қолданылған. Оңтүстік бөлігінде есік тәрізді кіретін жері бар. Барлығы онға жуық обалар қазылып, олардан адам сүйектерімен бірге құмыра сынықтары, қола білезіктер, алтын жалатылған сақина, моншақтар және т.б. әшекей бұйымдар табылды. Заттай деректер, жерлеу ерекшеліктері көне дәуірде Беласарды қоныстанған тайпалардың тұрмыс-тіршілігінен мағлұмат береді. Беласар — Беғазы-Дәндібай мәдениетінің ерте сатысына жататын құнды ескерткіш.