Белсенді туризмде қауіпсіздікті ұйымдастыру

Белсенді туризм – көптеген демалу түрінің бір түрі болып есептеледі. Белсенді туризм түрлері жай туристер ортасында үлкен танымалдылықта болып жүр. Шаршағанды басуға көмектесетін тек қана жағажайдағы демалу емес, сонымен қатар созылған жүйке-жүйе мен физикалық төзімділікте көмектеседі. Көптен көп адамдар таулардың сұлулығын, шығанақтарды, сарқырамаларды көргісі келеді, таулы өзендерде жүзгісі келеді, тау шаңғысымен немесе жылқымен жүргісі келеді және осы арқылы белсенді туризмге туристер үйрене бастайды. Көп уақытта белсенді туризм табиғатқа немесе спортқа тікелей қатысты болып келеді. Белсенді туризм және табиғатта демалу – табиғатқа жақын белсенді туризмнің түрі – қазіргі уақытта танымал экологиялық туризмімен ортақ жақтары бар. Себебі, жайлылықтан бас тартады және табиғатта көлікті қолданудан[1].Белсенді туризм бұл шаңғы, ат, велосипедті пайдалану арқылы пайда болған туризм түрі болып табылады. Жалпы алғанда белсенді туризмнің екі негізгі түрі бар: активті дәне пассивті белсенді туризм. Бұлай болып бөлінуі саяхаттау жәе демалу барысында қолданылатын құралдардың түріне, олардың болу-болмауына байланысты болып келеді[1].

Батпақ, Германия,

Тіпті ең қарапайым туристік маршруттардың өзінде қауіптер болады. Бірақ, барлық қауіптерден егер уақытылы көріп және бағалайтын болса, оларды жоюға болады. Әдетте, апаттар топтың жолында қандай да бір қауіптердің соғанға дейін болмағандықтан болмайды. Олар туристердің апатты жағдайларда өздерін дұрыс ұстай алмауларынан болады. Керісінше, қандай жағдай болмасын, табиғат қандай кедергілер туғызбасын, өзін дұрыс ұстаған туристік ұжым көптеген жағдайда қауіптермен қиын күресте жеңімпаз болып шығады.

Жорық кезінде, бөгеттерді өту және жалпы жұмыстарды орындау кездерінде топта қатаң бірлесушілік, ұжымның ерік-жігерімен болатын тәртіп болуы тиіс. Қандай да бір бұзушылықтар жорықтың барлық қатысушыларымен талқылануы тиіс, себебі жорықта тәртіп – тәртіптілік категориясы ғана емес, қауіпсіздіктің ең басты шарасы болып табылады. Тәжірибе, аса аса қырағылық, белсенді туризм техникасынан жақсы білім бұлардың барлығы қауіппен күресуде қиын салдарларды жоятын немесе азайтатын факторлар болып табылады.Жорықта алдын ала қауіпті көре білуге үйрену және қажетті алдын алу шараларын уақытында қабылдау маңызды.

Жорықтың кез келген жағдайындағы қауіптер өңдеу

 
Асу
 
Су қоймасы
  • Жорықта суқоймалары айтарлықтай қауіп келтіреді, себебі олар туристерге таныс емес. Шомылуға арналған орындарды алдын ала зерттеу қажет, қауіпті жерлерге белгілер қою, шомылу уақытын қатаң түрде сақтау, қауіпсіздік бойынша кезекшілер тағайындалу қажетті. Егер туристер көп болса, топтарға бөлініп жеке-жеке шомылу қажет, шомылғаннан кейін топ мүшелерін санап қою керек.
  • Жүрістен кейін бірден, өте күйген қалыпты шомылуға болмайды. Суық өзенде шомылмаған жөн болады.
  • Өткірленген балта және оқталған қаруды дұрыс қолдана алмаған кезде ауыр жарақатқа әкелуі мүмкін. Балтаны қолдана білмейтін туристерге жорық алдында қолдануды үйрену қажет. Балтамен шабу кезінде балтаның басы немесе сабы ұшып кетіп, аяққа немесе басқа жерге соғылмайтындай етіп шабу керек. аяқты кең қып ашып, соғу бағытында қоймау керек.

Балтамен шабу адамдардан едәуір қашықтықта болу керек. балтаны рюкзакқа қапсыз сала салуға болмайды, себебі қозғалыс кезінде ол шығып кетіп аяқты жаралауы мүмкін. Балтаны рюкзакқа қатты орап, кесіп өтпейтіндей етіп салу қажет.

  • Қаруды адамдарға ешқашан бағыттамайды, қажеті болмаса, ататын жерінен ұстамау керек. Аң аулаудан кейін бірден оқтаудан алып тастаған дұрыс. Қаруды қайыққа отырғанда, шыққанда сақ болу керек.
  • От жалыны, шелектегі ыстық су (көже, шай) қатты күйдіруі мүмкін. Отта дайындағанда денені қорғайтын киімсіз дайындауға болмайды. Отты үрлегенде отқа бетті жақындатпау керек. Отқа басқа бір затпен желдеткен дұрыс. От үстінде тұрған шелек, ыдыстарды қолға қолғап киіп немесе бірдеме орап алу қажет.
  • Ыстық тамақпен ыдысты ешқашан адамдар арсында (әсіресе, қараңғыда) қоймайды.
  • Құрғақ ағаштарды кесу және бөренелерді тасу кезінде бөрене астына түсіп жарақат алу қаупі бар. Ағаштарды құлату кезінде адамдарды ағаштың биіктігінен артық радиусқа келтіру керек, құлаған ағашты қарап тұру керек. Тасыған бөренелерді тастай салуға болмайды, ақырын жерге қою керек. Қозғалтқан бөрененің астына әсіресе сақ болу керек, бөрененің астына қолды салмау керек. Бөренені арқанмен тасу қажет[2].

Дереккөздер өңдеу

  1. a b http://traveller.com.ua Дереккөз қатесі: Invalid <ref> tag; name "source1" defined multiple times with different content
  2. Мазбаев О.Б., Атейбеков Б.Н., Асубаев Б.К., «Туризм және өлкетану негіздері», Алматы: ҚазҰПУ, 2006ж.