Бесс Трумэн
Элизабет Вирджиния «Бесс» Трумэн (ағылш. Elizabeth Virginia «Bess» Truman; 13 ақпан 1885, Индепенденс – 18 қазан 1982, Индепенденс) – Америка Құрама Штаттарының отыз үшінші президенті Гарри Трумэннің әйелі және 1945-1953 жылдары аралығында АҚШ-тың Бірінші ханымы. Америка Құрама Штаттарының тарихында Бесс осы күнге шейін ең көп өмір сүрген Бірінші ханым болып есептелінеді.
| Бесс Трумэн Bess Truman | |||
| |||
| Лауазымы | |||
|---|---|---|---|
| |||
| 12 қаңтар 1945 жыл — 20 қаңтар 1953 жыл | |||
| Ізашары | Элеонора Рузвельт | ||
| Ізбасары | Мейми Эйзенхауэр | ||
| |||
| 20 қаңтар — 12 сәуір 1945 жыл | |||
| Ізашары | Ило Уоллес | ||
| Ізбасары | Джейн Хэдли Баркли | ||
| Өмірбаяны | |||
| Дүниеге келуі | 13 ақпан 1885 Миссури, АҚШ | ||
| Қайтыс болуы | 18 қазан 1982 (97 жас) Миссури, АҚШ | ||
| Әкесі | Дэвид Уиллок Уоллес | ||
| Анасы | Элизабет Вирджиния Уоллес | ||
| Жұбайы | Гарри Трумэн | ||
| Балалары | Мэри Маргарет Трумэн | ||
| Қолтаңбасы | 
| ||
өңдеу  |
|||
Өмірбаян
өңдеу
Элизабет Вирджиния Трумэн 1885 жылы 13 ақпанда Индепенденс, Миссури штатында Дэвид Уиллок (1860-1903) және Маргарет «Мадж» Элизабет Гейтстің (1862-1952) отбасында дүниеге келді. Кішкентай кезінде ол Бесс деген лақап атты иемденіп, сол атты өмір бойы қолданды. Бесс Маргарет пен Дэвидтің төрт баласының ішіншде ең үлкені және жалғыз қыз болып келеді. Оның әкесі Джексон округінде бірнеше саясат офистерінің иегері болды.
Бесс 1890 жылы жексенбілік мектепте Гарри Трумэнмен танысады. Гарри көк көзді, алтындай сары шашты Бесске бірінші кездесіде ғашық болады. 1900 жылы мектепті аяқтағанша Бесс пен Гарри күнде көрісетін. 1903 жылы Бесстің әкесі өзін-өзі атып, қайтыс болады;Дэвидті бұндай қадамға не итергенін ешкім білмейді,, алайда естуі бойынша ол депрессияға шалдықты және үлкен қарыздарға батты. Жерлеуден кейін Бесс анасымен және іңілерімен бірге бір жылға Колорадо-Спрингске көшеді. Сол жерде Мадждың ата-анасы тұрды. 1905 жылы Бесс Канзас-Ситидегі қыздарға арналған мисс Барстоудың мектепбіне түседі.
1906 жылы мектепті бітірісімен Бесс Индепенденстегі ата-анасының үйіне оралады. 1901 және 1910 жылдары аралығында ғашықтар көріскені туралы нақты ақпарат жоқ.
1910 жылы Гарри Трумэн Бесспен қайтадан кездескен кезде әкесіне фермада көмектескен болатын. Содан кейін Гарри оған үйленгісі келетіні туралф айтады, алайда Бесс бұл шешіммен асықпауды сұрады. Себебі ол үлкен үйдегі анасының ата-анасына, Мадж Уоллеске және оның төрт баласына қамқор болу керек еді. Бірінші Дүниежүзілік соғыстың алдында Гарри қайтадан ұсыныс жасайды және Бесс келіседі. Алайда атастырылу лейтенант Трумэнның Франциядағы шайқастан 1918 жылы оралғанша тежелді. Бесс және Гарри 1919 жылы маусымда үйленді. Жас жұбайлар Бесстің ата-анасының үйінде орналасады. Сол үйде 1924 жылы олардың жалғыз қызы – Мэри Маргарет дүниеге келеді. 1952 жылы анасы қайтыс болған соң Бесс інілерінен үйді сатып алып, оны Трумэн отбасының резиденциясын жасады.
АҚШ-тың Бірінші ханымы
өңдеу
Ақ үйде құпиялықтың жоқтығы Бесске ұнатқан жоқ. Кейінрек Гарридің сөздері бойынша оның әйеліне президенттің отбасын қоршайтын ресмилік және даңғазалық ұнамады. Жай өмірде Бесс өзі маңызды деп санайтын заттарды ғана жасаса да, ол Бірінші ханымның бүкіл міндеттерін тиянақты орындаған. Гарри Трумэннің екінші мерзімі кезінде Ақ үй қайта салынған кезде, отбасы Блэр-хауста тұрды. Күйеуінің президенттілігі кезінде Бесс кей кездері көп уақытқа Индепенденске оралатын.
Бұқаралық құралдардың сұрауы бойынша Бесс тек бір баспасөз конференциясын өткізді және сол үшін «Бесс түсініктерсіз» деген атақ алды. Баспасөз конференциясында алдын-ала дайындалған сұрақтардан тұрған; сондай-ақ көптеген сұрақтарға Бесс «түсініктерсіз» деп жауап берді. Ақыры журналисттер Бесстің ізашары Элеонора Рузвельтпен салыстырмасы аныө сұрақ қойғанда, Бесс конференцияны тоқтатты. Трумэннің президенттілігі кезінде Бесс Элеонораның көлеңкесінде қалып отырған және бұл көлеңке жылдан жылға үлкейіп отырған. Алайда Бесс ештенені өзгерткісі келген жоқ. Осыдан кейін Бесс прессамен кездесілерді өзінің хатшылары Эдит Хелм мен Ритл Одум арқылы жүргізуді жөнн көрді.
1945-1947 жылдары аралығында Бесс сексеннен астан ұйымдардың жебеушісі, демеушісі және ардақты мүше немесе ардақты президент болды. Ол Конгресс клубының және Қызыл кресттің белсенді мүшесі болды. Сондай-ақ, Бесс Кыздар-скаут, Әйелдің ұлттық демократиялық клубтың және Ұлттық сыйлардың комитетінің және тағы басқа ұйымдардың президенті болды.
1952 жылы Гарри президенттік сайлаға өзінің кандидатурасын шығармады. 1953 жылы жұбайлар Индепенденске оралды.
Өмірінің соңы
өңдеуСексен сегіз жасар Гарри 1972 жылы қайтыс болғанда Бесс сексен жетіде болған. Бесс күйеуінен он жылға артық өмір сүрді. Ол 1982 жылы 18 қазанда жүрек жетіспеушілігінен қайтыс болды.