Беткейлік эрозия

Беткейлік эрозия — беткейлік егістік жерлерде көп тараған жазықтық денудация мен сызықтың эрозия арасындағы эрозиялық процесс. Оның бірінші фазасьша беткей бетін түгелдей қамтыған жазықтық шаю жатады. Бұл жағдайда топырақ ағын сулармен бірге ағып кетеді де, беткейдегі топырақтың бір бөлігі немесе оның бүкіл қара шірінді қабаты шайылып, топырақ құнарлығын жоғалтады. Беткейлік эрозия күшейген жағдайда өзінің екінші фазасы — шайылуға өтіп, егістік жерлерді өңдеуді қиындататын кішігірім қолаттар жасайды. Процестің одан өрі өрістеуі нәтижесінде жырмалар арқылы ақпа шаңылулар пайда болып, ол эрозияның сызықтық формасына — жырмалар мен сайларға — ауысады. Беткейлік эрозия агротехнйкалық шаралардың дұрыс жүргізілмеуінен — беткейді қуалай жырту мен өте тік беткейлерді (5—6 үлкен) егістікке пайдалану салдарынан пайда болады. Онымен күрес жүргізу үшін, егістік жерді дұрыс бөліп, беткейді көлденең жырту қажет, осы бағытта орман алқаптарын отырғызу, су шайған егістік аумақты тыңайтуға қалдыру немесе мал азықтық егістер егу керек.

Дереккөздер өңдеу

  • Русско-казахский толковый географический словарь. Под общей редакцией академика АН КазССР, проф. С. К. Кенесбаева и кандидата филол. наук А. А. Абдрахманова. Алма-Ата, Изд-во «Наука», 1966, стр. 204. (Академия наук Казахской ССР. Институт языкознания. Сектор физической географии). Составители: Ж. Аубакиров, С. Абдрахманов, К. Базарбаев.