Бетти Холбертон

Бетти Холбертон
	Бетти Холбертон
	Фрэнсис Элизабет Снайдер
Туған күні	7 наурыз 1917
Туған жері	Филадельфия, Пенсильвания, АҚШ
Қайтыс болған күні	8 желтоқсан 2001 (84 жас)
Қайтыс болған жері	Роквилл, Мэриленд, АҚШ
Азаматтығы	АҚШ
Қызметі	информатика саласындағы ғалым, программист, математик
Марапаттары мен сыйлықтары	Women in Technology International, Компьютерлік техниканың пионері (1997), Women in Technology Hall of Fame (1997)

Фрэнсис Элизабет «Бетти» Холбертон — (7 наурыз 1917 жыл, Филадельфия, Пенсильвания - 8 желтоқсан 2001 жыл, Роквилл, Мэриленд^[1]) - американдық компьютерлік бағдарламашы. Алғашқы электронды-есептеуіш машинасы ЕНЫАЦ( ағыл. ENIAC) жобосына қатысқан ең бірінші алты бағдарламашыларының бірі. Бағдарламаларды түзетуге арналған үзіліс нүктесінің ойлап табушысы.

Өмірбаяны

Холбертон 1917 жылы Пенсильвания штатындағы Филадельфия қаласында Фрэнсис Элизабет Снайдер атымен дүниеге келген. Пенсильвания университетіндегі ең алғашқы күндерінде математика профессоры оның үйде бала тәрбиесімен айналысқан жөн деп айтты.^[2] Алайда, оның оқу бағдарламасы оған көп саяхаттауға мүмкіндік бергендіктен, Холбертон журналистика мамандығына оқуға түсуге шешім қабылдайды. Сонымен қатар, журналистика мамандығы 1940 жылдары әйелдер үшін табысты мансапқа қол жеткізуге болатын саланың бірі болды.

Мансабы

Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде көптеген ер адамдар майданға аттанды, сондықтан армияға зымырандардың баллистикалық траекториясын есептеу үшін әйелдер қажет болды. Холбертон Маура инженерлік мектебіне «есепші» ретінде қабылданды, көп ұзамай ENIAC бағдарламасын жүзеге асыратын алты әйелдің бірі болып таңдалды. Холбертон, Кей МакНулти, Марлен Вескофф, Рут Тейтельбаум, Бетти Жан Дженнингс және Фран Биласпен бірге ENIAC-ты АҚШ армиясының баллистикалық зерттеу зертханасы (BRL) үшін баллистикалық траекторияларды электронды түрде есептеуге бағдарламалады. Олардың ENIAC бағдарламасындағы жұмысы, әрқайсысына әйелдердің технологиялық даңқ залында орын берді.^[3]

Екінші дүниежүзілік соғысынан кейін, Холбертон Remington Rand корпорациясында және Ұлттық стандарттар бюросында жұмыс істеді. 1959 жылы Холбертон қолданбалы математика David Taylor Model Basin зертханасында бағдарламалау зерттеулерінің жетекшісі болады. Ол UNIVAC үшін басқару тақталарын әзірлеуге көмектесті, және пернетақтаның жанында орналасқан сандық панель және көрінісін UNIVAC инженерлерді қара түстен сұрғылт-сарғыш түске ауыстыруға көндірді. Кейінірек бұл түстер компьютерлердің негізгі түстеріне айналды.^[4] Ол алғашқы жылдам бағдарламалау жүйесін (сұрыптау / біріктіру) жазған адамдардың бірі. Холбертон ойын карталарының палубасын екілік сұрыптау функциясы үшін шешім ағашын әзірлеуге қолданды және жұмыс кезінде мәліметтерді оқу мен жазуда он таспа құрылғысын қолданатын код жазды. 1950 жылғы АҚШ санағы кезінде қолданылған алғашқы статистикалық талдау пакетін жазды.

1953 жылы 1966 жылға дейін өмір сүрген Мэрилендтегі Әскери-теңіз флотының қолданбалы математика зертханасында кеңейтілген бағдарламалаудың бастығы болды. Қазіргі заманғы бағдарламалау тілдерінің прототипі болып саналатын BINAC-қа арналған C-10 нұсқаулар жинағын, Холбертон Джон Моклимен бірге жасады. Сонымен қатар, COBOL және Fortran бағдарламалау тілдерінің алғашқы стандарттарын Грейс Хоппермен бірге жасауға көмектесті. Кейінірек, Ұлттық стандарттар бюросының қызметкері ретінде Fortran тілдік стандартының алғашқы екі шығарылымын («Fortran 77» және «Fortran 90») жасауға белсенді қатысты.

Ол 2001 жылы 8 желтоқсанда Мэриленд штатындағы Роквилл қаласында 84 жасында бірнеше жыл бұрын жүрек ауруы, қант диабеті және инсульт асқынуының салдарынан дүние салды.

Марапаттары

1997 жылы Бетти Холбертон есептеу техникасындағы әйелдер қауымдастығының ең жоғары құрметіне,алты әйелдердің ішінен ENIAC электронды-есептеуіш машинасы бағдарламалағаны үшінАда Лавлейс атты сыйлығына ие болды.
1997 жылы IEEE Computer Industry Pioneer сыйлығын алды.
Сол жылы басқа ENIAC бағдарламашыларымен бірге «Әйелдер технологиясындағы халықаралық даңқ залы» қатарына қосылды.

Дереккөздер

[1] Табылған қабірі

[2] Gay, Martin. Recent Advances and Issues in Computers (неопр.). — Greenwood Publishing Group, 2018. — ISBN 9781573562270.(қолжетпейтін сілтеме)

[3] On Computers

[4] Levy, Claudia. Frances Holberton, 84; Pioneer Programmer of Early Computers, Los Angeles Times (15 желтоқсан 2001).

[1]

[2]

[3]

[4]