Билаан
Билаан (биланс өз аты - «тау адамдары») — Минданао аралындағы Оңтүстік Котабато, Солтүстік Котабато, Оңтүстік Давао провинцияларындағы Филиппиндік тау халықтардың бірі. Халқының саны 100 мың адам.[1] Билаандар бірнеше топтарға бөлінеді: билаан, булуан және балуд. Көрші халықтардан аласа бойлылығымен ерекшеленеді.
| Билаан | |
| b'laan | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
100 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
|
билаан тілі, ағылшын және тагал тілдері | |
| Діні | |
Тілі
өңдеуТілі билаан тілі. Диалектілері: билаан, балу, балуд немесе булуан. Ағылшын және тагал тілдері де кеңінен таралған.
Діні
өңдеуОлар дәстүрлі культтерді сақтайды, кейбіреулері христиандар, мұсылман-сүнниттер бар.[2]
Кәсібі
өңдеуНегізгі кәсібі – ауыл шаруашылығы (күріш, абака, жарма, батат, көкөністер), терімшілік және ішінара балық аулау. Қолөнері – абака талшықтарынан тоқу, маталарды бояу, ағаш ою, қару жасау және ою-өрнек кестелеу.[3]
Өмір салты
өңдеуБилаан отбасылары шағын. Тығыз туыстық байланыстар әрқашан Билан отбасының негізгі құндылықтарының бірі ретінде танылған және терең тамыр жайған. Көп әйел алу кең таралмаған. Үйленгеннен кейін жас жұбайлар туыстарынан бөлек тұра алады, сонымен қатар күйеуінің немесе әйелінің отбасына көшуге болады. Қалыңдықтың қалың мал бағасы бар. Қалыңдық пен күйеу жігітті бала кезінен атастыру дәстүрі де бар. Олар кейінірек, есейгенде үйленеді.
Билаандар рухтарға табынуды, ата-бабаларды бамбук немесе ағаштардағы ағаш табыттарға жерлеу дәстүрін сақтаған. Олар ғарышты, сонымен қатар жанның бәрын басқаратын бір ғана Жоғарғы болмыс бар деп есептейді.[4]
Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары
өңдеуБилаан қоныстары шағын, шашыраңқы, 20 ғасырдың ортасына дейін уақытша қоныстар кең тараған. Тұрғын үйлері – қадалы, ағаштан немесе бамбуктан жасалған.[5]
Дәстүрлі киімдері
өңдеу20-ғасырдың басына дейін билаандар жамылғы белдемшілер, мата алжапқыш киген. Қазіргі костюмдері Морос пен Магуинданао таулы халықтарының (манобо, багобо) киіміне ұқсас. Ерлер қару ұстаса, әйелдер металл және ағаштан жасалған әшекей бұйымдарды (сақина, білезік, тарақ) пайдаланады.[6]
Фольклоры
өңдеуОлардың салт-жоралғылары мен билерінде ағаш люта, флейта, бамбук трубалары сияқты музыкалық аспаптар кеңінен қолданылады. Әйгілі билердің бірі Blit B ' laan рәсімі (жұптасу маусымы кезінде еркек пен әйел құстың қимылына еліктеп билеуі).[7]
Сілтеме
өңдеу
Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Билаан
Дереккөздер
өңдеу
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |