Бугисалар

Бугисалар (өзд. атауы — таугик) — Индонезияның Сулавеси, Риау, Калимантан аралдарында тұратын халық. Жалпы саны — 4,5 млн. адам (1995). Бугисаларды ертеректе — буги, бугинез деп те атаған. Моңғол расасының оңтүстік азиялық нәсіліне жатады. Австронезия тілдер шоғырына жататын батыс австронезия тілдері тобындағы буги тілінде сөйлейді. Жазуы латын әліпбиіне негізделген. Мұсылман-сүнниттер. Бугисалар ерте кезден-ақ сауда-саттықпен айналысқан кәнігі теңізшілер болды. 15 — 16 ғасырларда бірнеше князьдіктер құрылып, 17 ғасырдың басында Бугисалар арасында ислам діні тарай бастады. Бугисалардың негізгі кәсібі — егін шаруашылығы. Ойпаң жерде күріш, биік қыратты жерде жүгері өсіреді. Техникалық дақылдардан темекі, кофе, какос пальмасын өсіреді. Қосалқы кәсібі — мал шаруашылығы. Буйвол, сиыр, ешкі бағады, сондай-ақ үй құстарынан тауықты көп асырайды және теңіз жағалауында балық ауланады. Дәстүрлі қолөнерінде тоқымашылық пен өрмешілік, ұсталық пен зергерлік өнері, қайық пен кеме жасау дамыған. Бугисалардың біразы қалаға қоныстанып, портта, өнеркәсіпте еңбек етеді. Ақсүйектер, еріктілер, басыбайлылар болып бөлінеді. Аласа қадаларға орналасқан каркасты үйлерде тұрады. Ерлер саронг, қысқа шалбар, бастарына орамал тартады. Қазір еуропалықтарша киінеді. Әйелдері саронг, қызыл немесе қоңыр-қызыл түсті баджу (көйлектің түрі) киеді. Кейбір ауқатты ер адамдар ұзын шаш қояды. Ұлттық тағамдары — күріштен, жүгеріден, балықтан жасалатын тағамдар. Етті тамаққа аз пайдаланып, мереке күндері ғана буйвол, тауық етін жейді. Согуэр аталатын пальма шарабын ішеді. Ұлттық мерекелерде сықақ ән “пантун” орындап, қыз бен жігіт айтысы өткізіледі. Сонымен қатар, қораз төбелестіріп көңіл көтереді. Бақсылардың құдайы Батара Гуру мен оның әйелі Ве Ньилитимоға сиыну сияқты дәстүрлі діни наным-сенім сақталған.

Бугисалардың орналасуы

Дереккөздер

“Қазақ Энциклопедиясы”, ||-том