Бүйрекке тас байлану

Бүйрекке Тас Байлану (urolіthіasіs), уролитиаз — жиі кездесетін несеп тас ауруының бірі. Бұл ауруды кейде қазақтар тынжытас деп те атайды. Бүйрекке тас байлану адам организмінде минералды тұздар мен су алмасуының және ішкі секреция бездерінің (қалқанша без, гипофиз, бүйрек үсті безі) қызметінің бұзылуы, бүйрек түтікшелерінің қабынуы, бүйрек пен қуық арасындағы түтіктің тарылуы салдарынан болады. Көбіне 20 — 50 жас арасында кездеседі. Аурудың алғашқы белгісінде науқас адамның бүйрек тұсынан шаншу қадалып, сыздап ауырады. Кейін шаншу күшейіп, науқас мазасызданады. Шаншу кіндікке, бүйрек пен қуық арасындағы түтікше бойымен шапқа да берілуі мүмкін. Бұл кезде науқас адам лоқсып құсады, іші кебеді (парез). Несепке қан араласады (гематурия), егер несепте ауру тудыратын микробтар болса, дененің қызуы көтеріліп, зәрде ірің болады (пиурия). Науқас адамның кіші дәретке отыруы жиілеп, қуық ашиды. Кейде несепағар түтікшесіне кішкентай түйіршік тастардың тұрып қалуынан зәр жүрмей қалады (анурия). Бұл — науқас адамның өміріне тікелей қауіпті. Бүйрекке тас байлануды рентген сәулесін қолдану, несепті лабораторияда тексеру арқылы анықтайды. Ауруды емдеу үшін бүйректегі тастың мөлшері мен оның қай жерде орналасқанын біліп алады. Бүйректегі ұсақ түйіршік тасты арнайы дәрі-дәрмектермен (но-шпа, папаверин, баралгин), физиотерапиялық әдістермен және көп мөлшерде су ішкізу арқылы түсіреді. Егер қуықтан тасты арнайы мед. ілмекпен алып тастауға келмесе, онда хирургиялық операция жасайды. Соңғы кезде бүйрек тасын толқынды сәулемен уату (литотрипсия) жолымен түсіру кеңінен қолданылуда. Сондай-ақ, арнайы курорттар мен санаторийлерде емделудің де пайдасы бар.