Бүкілресейлік мұсылмандардың үшінші съезі

Бүкілресейлік Мұсылмандардың Үшінші Съезі, патша өкіметінің ресми рұқсатымен 1906 жылы 16—21 тамыз аралығында Төменгі Новгород қаласында өтті. Оған 800-ден астам делегат қатысты. Делегаттардың құрамында С. Жантөрин, Ш. Қосшығұлов, Ж. Алдоңғаров, Н. Сүлейменов, т. б. қазақ зиялылары болды. Бүкілресейлік Мұсылмандардың Үшінші Съезінің күн тәртібіне оқу ісі, діни басқарма, “Ресей мұсылмандары одағы” ұйымының бағдарламасы туралы мәселелер қойылды. Оқу мәселесі бойынша съезде 33 тармақтан тұратын қарар қабылданды. Онда мұсылман балалары үшін барлық елді мекендерде бастауыш және орта мектептер ашу, оқуды араб графикасы негізінде ана тілінде жүргізу мәселелері қарастырылды. Мұсылмандар бірлігін арттыра түсу мақсатында съезд “ортақ түркі тілі” барлық мектептерде оқытылсын деп шешті. Делегаттар діни мәселе жөнінде барлық мүфтилер сайланбалы болуы, қазақ облыстарының діни істерін Орынбор мүфтилігіне тапсыру, Түркістанда өз алдына жеке мүфтилік ашу туралы шешім қабылдады. Съезде “Ресей мұсылмандары одағы” ұйымының бағдарламасы қабылданып, осы ұйымның 15 мүшеден тұратын Орталық комитеті сайланды. Оның құрамына А.Топчибашев, И. Гаспринский, А.Ибрагимов, Ж. Акчурин, Жантөрин мен Қосшығұлов кірді. Делегаттар телеграф арқылы съезде қабылданған шешімдермен қоса, өздерінің Бірінші Мемлекеттік думаның таратылуын әділетсіздік деп бағалайтындықтары жайлы,“17 қазан манифесі” жариялаған бостандық негіздерін қалпына келтіру мақсатында тез арада думаны қайта шақыру қажет екендігі жөнінде Министрлер кеңесінің төрағасы атына мәлімдеме жолдады.