Бұлайық (қытайша: 葡萄沟)— Қытайдың батысындағы Шыңжаң орталық провинциясындағы археологиялық ескерткіш. Тұрфан қаласынан солтүстікке қарай 10 км жерде Тянь-Шань тауының етегінде орналасқан. Біләюк деген атпен де белгілі[1].

10 ғасырдағы шығыс сириялық лексика (Лука 16) Бұлайықтан табылған

Тапина алабындағы жер құрғақ. Оның қалдықтары арасында шөлді құмдардан шығып жатқан кірпіш үйінділері бар. Үйінділерді 1905 жылы А. фон Лекок[2][3][4].

Үйінділердің арасынан монастырь кітапханасы табылды, онда әртүрлі иран тілдеріндегі көне қолжазбалардың қазынасы табылды[5]. Мәтіндер православиелік және несториандық шіркеулердің ықпалын көрсетеді. Көне соғды тіліндегі белгілі христиандық діни мәтіндердің барлығы дерлік Билаюк кітапханасынан алынған[6]. Мәтіндерде христиандықтың Орталық Азиядағы дамуы мен таралуы көрсетілген[7].

Тағы қараңыз

өңдеу

Дереккөздер

өңдеу
  1. P. Zieme, Türk dili araştırma yıllığı belleten; 1978-79, Ankara, 1981, p. 90
  2. Le Coq, Albert von Auf Hellas Spuren in Ost-Turkestan. Berichte und Abenteuer der II. und III. deutschen Expeditionen, Leipzig, 1926, p. 88
  3. JRAS, 1909, pp. 319 and 321
  4. Adrien Pitea, St. Isaac of Nineveh’s Gnostic Chapters in Sogdian: The Identification of an Anonymous Text from Bulayïq Мұрағатталған 12 желтоқсанның 2021 жылы. 2020.
  5. Erica C. D. Hunter, Syriac Sogdian and Old Uyghur manuscripts from Bulayiq Мұрағатталған 12 желтоқсанның 2021 жылы..
  6. Scott Fitzgerald Johnson, The Oxford Handbook of Late Antiquity (Oxford University Press, 2015) page 1021 Мұрағатталған 12 желтоқсанның 2021 жылы..
  7. Nicola Di Cosmo; Michael Maas, Empires and Exchanges in Eurasian Late Antiquity: Rome, China, Iran, and the Steppe, ca. 250—750 (Cambridge University Press, 26 Apr. 2018) p. 211—213 Мұрағатталған 12 желтоқсанның 2021 жылы.