Бұлаудай

Сөз мағынасы қазіргі түсінігімізде көп жылағандықтан, беттің не көздің ісіп кетуі. «...көзде жас, беті бұлаудай» (Ш. Мұхамеджанов, Ана.).

Сөз соңындағы әркімге белгілі -дай қосымшасын есепке алмағанда сөз түбірі «бұлаудың» төркінін қарастыруға тура келеді. Рас, «бұлау» сөзі жеке алып қарасақ, басқа мағыналары бар: бірі — ауырған адамды терлету үшін жасалатын ем, екіншісі — көз жасын ағызу (жылау). Бірақ бұлардың ешқайсысы «бұлаудай» сөзіндегі түбірге қай жағынан да жанаспайтын тәрізді. Якут тілінде адам денесінде аурудан пайда болатын үлкен бүршікті, қазақша айтқанда «ұраны»— боллох тұлғасында қолданады. Бұған қарап сөз төркінін сол тіл деу мүмкіндігі жоқ. Өйткені басқа түркі тілдерінен мұндай сөзді кездестірмедік. Іздей келгенде, бұл сөз якут тіліне моңғолдардан ауысқандығы байқалады. Моңғолша: адам денесіндегі ұраны—«булуу» деп атайды. Осы сөз қазақ тіліне ауысқанда «бұлау» тұлғасына дейін өзгеріске түсіп, оған сын есім жұрнағы -дай қосылып, «бұлаудай» сөзі пайда болған. Осыны одан әрі қазақшалай түссек, «ұрадай» сияқты түсінік береді. Дәлірек айтқанда, көп жылаудан іскен бет пен көзді «ұра» көлеміне сәйкестіруден туған.