Бөлік (математика)

Бөлік — берілген санның, теңдеудің құраушыларының бірі, қосындыдағы қосылғыштардың бірі, тұтас санды құраушының бірі. Теңсіздіктің, теңдеудің сол жақ және оң жақ бөліктерінің бірі.[1]

Бөлшек бөлік - а нақты санымен оның бүтін бөлігінің айырымы: а - [a], мұндағы а нақты сан, [a] - а санының бүтін бөлігі, мысалы [5,6] - 5. Бөлшек бөлігі - {a} белгісімен белгіленген: 0<{a}<1.

Бүтін бөлік - а нақты санның арнайы а = [a] + {a} түрде жазылуындағы [a] - a санының ең үлкен бүтін бөлігі (ол а санынан үлкен бола алмайды). Мысалы [5,6] = 5, [-3,2] = -4. Функциясын <<антье>> деп те атайды. [a] белгілеуін 1808 жылы неміс математигі Карл Гаусс(1777 - 1855) енгізген.

Жорымал бөлік - z = a + bi комплекс(құрмалас) санындағы нақты b саны, мұндағы i - жорымал 1. b = lmz болып белгіленген. Мұндағы <<Im>> белгісі французша <<Imaginare>> - <<жорымал>> деген сөздің бастапқы буыны.

Нақты бөлік - z = a + bi комплекс санындағы а нақты саны; а = Rez болып белгіленген. Re - нақты санның латынша атауы - <<realis>> сөзінің бастапқы буыны.

Дереккөздер өңдеу

  1. "Математикалық ойашар", "Қазақ энциклопедиясы" Алматы, 2009