Газ кені

Газ кені – жер бетінің нақты бөлігі мен қойнаудағы бірыңғай құрылымдық тұтастыққа сәйкесетін газ иірімдерінің жиынтығы. Бір пласты және көп пласты болып келеді. Көп пласты кеннің қимасында әр түрлі тереңдікте бірінен соң бірі орналасқан бірнеше газ иірімі бір алаңды алып жатады. Бір кеннің өзінде түрліше типтегі иірімдер, газдық жапсарлары жаралу тегі өзгеше коллекторлардан құрылуы мүмкін. Кендер әр горизонтқа бұрғыланған ұңғымалармен бөлек-бөлек немесе барлық горизонттарды ашқан ұңғымамен қысымды ұстамай, табиғи режимде пайдаланылады. Нағыз Г. к. 94 – 99% метаннан, болмашы мөлшерде этан мен пропаннан тұрады. Табиғи газ әлемдік энергетик. рынокта тұрақты ұстанымдарына жетті, себебі, ол экон. тиімді және экол. таза энергия тасымалдағыш болып табылады. Табиғи газ ресурстарын 68,1%-ға өз елімізде шығарылғанымен және 24,1% ТМД елдерінен импортымен қамтамасыз етілді. Табиғи газ импортын Ресей (табиғи газ импортының жалпы көлемінен 54,9%, 6390,9 млн. м3), Өзбекстан (28,9% немесе 3372 млн. м3) және Түркіменстан (16,2% немесе 1888,9 млн. м3) жүзеге асырады. Республикада газ саласының дамуындағы маңызды кезең – бұл Қарашығанақ мұнай-газ конденсат кен орнын игеру болып табылады. Қазіргі уақытта республикада төрт газ өңдеу з-ттары (ГӨЗ) жұмыс істейді. Олар Қазақ ГӨЗ (Жаңаөзен қ.), Теңіз ГӨЗ (Теңіз кен орны), Жаңажол ГӨЗ, Қарашығанақ өңдеу кешені (Қарашығанақ кен орны). Газды тиімді пайдалану мақсатында газтурбиналық электр ст-ларының құрылысы аяқталды.