Газ шығырлы қондырғылар

Газ шығырлы қондырғылар (ГШҚ) - бұл отынның жану энергиясын реактивті ағынның кинетикалық энергиясына және (немесе) қозғалтқыш білігінің механикалық энергиясына айналдыруға арналған қозғалтқыш.

Газ шығырлы қондыргылардың шынайы цикл графигі. 1 - компрессорге ауа енгізу (Р1 < Ратм); 2 - компрессорден сығымдалған ауаның шығуы (жану камерасына енгізу); 3 - жану камерасынан газдардын шығуы (шығырға енгізу); 4 - шығырдан өңделген газдардың шығуы (Р4 > Ратм).

ГШҚ қарапайым сұлбасы суретте берілген. Отынның жану энергиясын реактнвті ағынның кинетикалық энергиясына және қозғалтқыш білігінің механикалык энергиясына айналдыру арнайы жану камерасында ЖК жүреді. Жану камерасына отын форсунка арқылы отын сорғысымен 6 береді.

Жануға арналған ауа жану камерасына компрессормен 5 айдалады. Компрессор газ шығырының жұмыс доңгелегімен бір білікте орналасқан және одан жетек алады. Отын сорғысының жетекті біліктен алады. Бағыттағыш аппарат 2 арқылы жану өнімдері газ шығырына 4 түседі. Газ шығырының арнайы түрде жасалған қалақшалы жұмыстық органы бар, олар дискіде орналасқан және онымен бірге айналушы жұмыстық дөңгелекті құрайды. Ол жоғары айналу жиілігінде жұмыс істейді. Шығырдың жұмыс дөңгелегінде ұлғаятын жану өнімдері білікке және ары қарай тұтынушыға 3 берілетін жұмысты атқарады.

Шығырда бірнеше тізбектеліп орналасқан қалақшалар (көп сатылы шығырлар) қатарын қолдану жанғыш газдардың энергиясын толық пайдалануға мүмкіндік береді. Бірақ толық жүктемесіз жұмыс істеуде газ шығырларының піспекті іштей жану қозғалтқыштарына қарағандағы экономикалық тиімділігі төмен, сонымен бірге жоғары температуралы газдар ортасында үздіксіз жұмыс істеумен байланысты жұмыстық дөңгелек қалақшалары үлкен жылу кернеулігімен ерекшеленеді. Шығырға түсетін газдар температурасын төмендетуде, қалақшалар сенімділігін жоғарлату үшін қуат азайтылады және шығырдың экономикалық тиімділігі нашарлайды. Газ шығырлары піспекті және реактивті қозғалтқыштардың көмекші агрегаттары есебінде, сонымен бірге жеке күштік қондырғы есебінде де кеңінен қолданылады. Ыстыққа төзімді материалдарды қолдану және қалақшаларды салқындату, газ шығырларының термодинамикалық сұлбаларын жетілдіру оларды қолдану аймағын кеңейтеді және көрсеткіштерін жақсартуға мүмкіндік береді.

Газ шығырлы қондырғылардың шынайы циклы

Газ шығырлы қондырғылардың шынайы циклы теориялық (адиабаттық) процестерден, сонымен бірге үйкелістерден және құйын пайда болудан және қозғалыс процесінде жүмыстық дененің қысым жоғалтуларымен салыстырудағы сығымдау және ұлғаю процестерінің ауытқуларымен болатын термодинамикалық шығындарды есептейді.

ГШҚ шынайы циклында келесілер есептеледі:

- компрессорге кіруде енгізу құралдарымен, ауа сүзгісімен және т.с.с. ауа қысымының жоғалтулары;

- толық жанбау, қабырғаларға жылу берумен және т.с.с. байланысты жану камерасында жылулық энергияны жоғалту;

- шығару жүйесінің кедергілерімен, дыбыс төмендеткішпен және т.с.с. шығырға кірудегі газдардың қысымының жоғалтулары.

Қысым жоғалтуларды есепке алатын ГШҚ шынайы циклының диаграммадағы графигі суретте көрсетілген.

Шынайы циклдың негізгі көрсеткіштері:

- тиімді қуат (тұгынушыға берілетін білік бойындагы пайдалы қуат);

- тиімді ПӘК

Сілтемелер

1. КӨЛІК ТЕХНИКАСЫНЫҢ ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ ҚОНДЫРҒЫЛАРЫ

М.О. Мұсабеков, А.С. Шанлаяков, М.А. Текебаева

ҚР-ның Жоғары оқу орындарының қауымдастығы

ISBN 978-601-217-206-5

УДК 620.9(075)

ББК 31.16Я7

/Алматы 2011 /М79