Гаптен (грек. ἅπτω — жапсыру) немесе жартылай антиген — төмен молекулалы зат, молекулалық салмағы артқан жағдайда (мысалы, басқа ақуызға жабысқанда) антигендік қасиетке ие бола бастайды. Гаптен ұғымын 1923 жылы Карл Ландштейнер енгізді.